امروزه نگرانیهای بی شماری در جامعه وجود دارد که موجب دلهره، اضطراب و کاهش اعتماد به نفس میشود. داروهایی که به عنوان داروی ضد اضطراب معرفی میشوند، نمیتوانند بطور قطع و بدون کمک گرفتن از روانشناس بالینی این عارضه را درمان نمایند. ولی تا حد زیادی زیانهای ناشی از آنرا میتوانند کاهش دهند. در این مقاله به بررسی یکی از داروهای ضد اضطراب به نام بوسپیرون (Buspirone) میپردازیم و مزیتها و عوارض جانبی آنرا بررسی مینماییم. بوسپیرون از جمله داروهایی است که برای درمان برخی از انواع اضطراب توسط روانپزشکان تجویز میگردد. آرامش خاطر و عدم نگرانی از خواسته های افرادی است که مشکلات اعصاب و روان دارند. البته با مصرف این دارو تا حدودی به این خواسته خواهند رسید. برای بدست آوردن اطلاعات کامل در مورد این دارو تا انتها همراه ما باشید.
تمام داروهای روانپزشکی حتما باید با تجویز متخصص اعصاب و روان مصرف شود!!
از بوسپیرون برای درمان چه مشکلاتی استفاده میشود؟
بوسپیرون در درجه اول برای درمان اختلال اضطراب فراگیر استفاده میشود. با این حال، نتایج پژوهش ها نشان داده اند که بوسپیرون ممکن است در سایر اختلالات عصبی و روانی نیز مفید باشد. به عنوان مثال میتوان از بوسپیرون، به عنوان کاهش دهنده عوارض جانبی درمان بیماری پارکینسون، آتاکسی، افسردگی، فوبیا یا اضطراب اجتماعی، اختلالات رفتاری در نتیجه آسیب مغزی، و عوارض همراه با بیماری آلزایمر، زوال عقل و اختلالات کمبود توجه استفاده کرد. البته قبل از استفاده از بوسپیرون برای اختلالات گفته شده، مطالعات اثربخشی اضافی لازم است.
مکانیسم عمل بوسپیرون
بوسپیرون به عنوان داروهای آزاپیرون طبقه بندی میشود. این دارو تمایل دارد تا یک وابستگی قوی با گیرنده های سروتونین 5HT2 ایجاد کرده و به عنوان یک مهارکننده جزئی عمل کند. این مکانیسم موجب اثرات بالینی میشود. البته مکانیسم اساسی اینکه چگونه این دارو میتواند به عنوان یک مهارکننده جزئی سروتونین 5HT2 عمل کند، تا حد زیادی ناشناخته باقی مانده است. اما مطرح شده است که این دارو از طریق افزایش فعالیت سروتونرژیک در آمیگدال و سایر بخشهای مغز که به اضطراب یا ترس مربوط میشوند، این کار را انجام میدهد.
زمان مصرف قرص بوسپیرون
حالت اضطراب یک نوع حالت پریشانی، نگرانی یا به نوعی یک واکنش طبیعی به فشار روانی ناشی از محیط اطراف میباشد. بیشتر افراد جامعه بصورت طبیعی این حالت تنشی را تجربه کرده اند. اضطراب، زمانی به یک اختلال در عملکرد تبدیل میشود که شخص نتواند آنرا کنترل نماید و بصورت همیشگی با آن دست و پنجه نرم کند. ترس از حضور در جامعه و فوبیای اجتماعی از انواع اضطراب میباشد. بی تابی، هراس، مشکلات خواب، از عوارض روانی این بیماری میباشد. هر چند اضطراب یک بیماری روحی محسوب میشود ولی تاثیراتی نیز بر بدن خواهد گذاشت. تاثیراتی مانند اسهال، استفراغ، خشکی دهان، تپش و افزایش ضربان قلب و رنگ پریدگی از جمله نشانه های جسمانی این بیماری میباشند. افرادی که نمیتوانند به اضطراب ناشی از محیط اطراف خود غلبه کنند، معمولاً به داروهای ضد اضطرابی مانند بوسپیرون یا کلونازپام پناه میبرند.
افزایش اثر بوسپیرون چگونه است؟
بوسپیرون یک داروی ضد اضطراب و نگرانی است که توسط پزشک تجویز میشود. این دارو مشکلات عصبی را با تاثیر بر پیام رسان های اعصاب در مغز حل مینماید؛ در واقع بین مواد شیمیایی در مغز تعادل برقرار میکند. دوز مصرف این دارو طبق نظر پزشک میتواند به دفعات دو الی سه مرتبه و مقدار آن بین 15 تا 60 میلی گرم در روز باشد. ممکن است پزشک معالج دوز مصرف پایین را در روزهای ابتدایی مصرف پیشنهاد دهد. نکته ای که در دوز مصرفی آن وجود دارد این است که مقدار آن بستگی به شرایط جسمی، سن و پاسخ سیستم ایمنی بدن دارد. این دارو برای افراد نوجوانی که کمتر از 18 سال سن دارند توصیه نمیشود. همچنین برای سالمندانی که بدلیل سن بالا اندام هایشان به خوبی کار نمیکند، دوز مصرفی پایین توصیه میگردد.
حالت فیزیکی این دارو بصورت قرص در بازار موجود است. قرص بوسپیرون قابل خرد شدن و تقسیم شدن میباشد. همواره باید در نظر داشت این دارو نه برای درمان بیماریهای روانی به کار می رود و نه میتواند جانشین داروهایی باشد که پزشک برای درمان بیماریهای روان پریشی تجویز مینماید. برای آنکه بتوان تاثیرپذیری این دارو را افزایش دهیم در هنگام مصرف نباید چیزی همراه با آن میل شود. این دارو بدون غذا تاثیر بیشتری بر بدن خواهد گذاشت، زیرا اگر همراه با غذا مصرف شود جذب آن توسط بدن بسیار پایین می آید. دقت داشته باشید از خوردن هم زمان میوه هایی مانند توت فرنگی با آن خودداری نمایید زیرا موجب کاهش تاثیرگذاری و افزایش عوارض جانبی آن میگردد. در هنگام استفاده از آن دقت نمایید سر وقت صرف شود تا تاثیر بهتری بر عمل کرد این دارو داشته باشد.
عوارض جانبی مصرف
سرگیجه و خواب آلودگی از جمله عوارضی است که اکثر بیمارانی که بوسپیرون را مصرف میکنند آنرا تجربه مینمایند. افرادی که حساسیت شدید به داروها دارند نباید از بوسپیرون استفاده کنند.
دارو بوسپیرون ممکن است در روزهای ابتدایی مصرف
- موجب حالت بی قراری
- خستگی تاری دید
- سردرد
- در موارد نادر گرفتگی عضلات
- حتی اختلال حرکتی مانند حرکات غیرارادی نیز به همراه خواهد داشت که برای ادامه مصرف آن روانپزشک معالج تصمیم گیری خواهد نمود.
- خشکی دست ها و پا
- سفتی بازوها
- کهیر
- انواع افسردگی
- تنگی شدید مردمک ها
- احساس درد در سینه
- صدای وزوز در گوش
- کرخت شدن گلودرد
- خارش های پوستی از دیگر عوارض مصرف این دارو میباشد که معمولاً در درصد کمی از مصرف کنندگان رخ میدهد.
بدلیل عدم تعادل در بازار داروی کشور، قرص بوسپیرون به مقدار خیلی کمی یافت میشود که این خبر بدی برای بیمارانی است که اضطراب و نگرانی بیش از حد زندگی آنان را فلج ساخته است.
تاثیر مثبت قرص بوسپیرون
هر فردی که دچار اضطراب و دلهره میشود تا حد زیادی نمیتواند با اعتماد به نفس و رویی گشاده در جامعه حضور فعال پیدا کند. داروهایی که به مغز کمک میکنند تا دوباره سروتونین را جذب کنند برای ضد افسردگی و اضطراب تجویز میشوند. بوسپیرون منجر به افزایش تولید سروتونین در مغز میگردد. مصرف این دارو میتواند با القای حس آرامش به فرد تا حدی این نگرانی را از بین ببرد. برای تاثیر بیشتر همراه با مصرف دارو به روان درمانی نیز پرداخته شود، این عمل موجب میشود که فرد وابستگی کمتری به دارو پیدا کند و بالطبع عوارض کمتری نیز گریبان گیر وی میگردد. در نظر داشته باشید یک تا دو هفته طول خواهد کشید تا تاثیرات مثبت این دارو نمایان گردد.
تیم درمانی چه نظارتهایی لازم است داشته باشند؟
پس از شروع درمان، پیگیری مکرر از سوی پزشک برای ارزیابی اثرات مطلوب یا نامطلوب درمانی لازم است. به عنوان یک پزشک، بیماران را تشویق کنید تا با برنامه دارویی خود سازگار بمانند و همراه با دارو غذا نیز مصرف کنند. همچنین توجه داشته باشید که اثرات درمانی معمولا بین 2 تا 4 هفته طول خواهد کشید. در اکثر موارد، بسیاری از اثرات نامطلوب نیز با گذشت زمان کاهش می یابد اما لازم است تا تیم مراقبت های بهداشتی علائم و نشانه های موارد زیر را به دقت بررسی کنند.
- آنافیلاکسی (بیش دفاعی) شامل واکنش آلرژیک خطرناک به مواد غذایی، مصرف داروها یا نیش حشرات میشود.
- آکاتیزیا (بی قراری حرکتی) یک عارضه جانبی مصرف برخی داروها است که سبب بروز نیاز به حرکت دادن پا میشود.
- سندرم سروتونین یک واکنش ناسازگار به مصرف بعضی از داروها است که علائم تهدیدکننده و جدی را به دنبال خواهد داشت.
تیم درمان میتوانند سطح اضطراب فرد را در ابتدای درمان و بازدیدهای بعدی برای ارزیابی اثربخش بودن بودن درمان ارزیابی کنند. این ارزیابی میتواند به وسیله مقیاس اختلال اضطراب فراگیر 7 سوالی اسپیتزر و یا مقیاس اضطراب همیلتون (HAM-A)انجام شود.
داروی جایگزین بوسپیرون
داروهای ضد اضطراب از سال 1950 وارد بازار شده اند. پزشک برای درمان اضطراب معمولاً بوسپیرون تجویز مینماید. اما گاهی اوقات او میتواند از داروی دیگر به جای آن استفاده کند. در ادامه تعدادی از داروهایی که میتوانند جایگزین بوسپیرون شوند اما عوارض متفاوتی نسبت به آن داشته باشند آورده شده اند:
- مهارکننده هایی مانند SNRI میتواند برای درمان افسردگی و اضطراب به کار رود. از عوارض ناشی از استفاده آن میتوان به بی خوابی، کاهش اشتها و مشکلات گوارشی اشاره نمود.
- ونلافاکسین برای درمان اضطراب و اختلالات عصبی تجویز میشود. این دارو عوارضی مانند گیجی، خشکی دهان، خواب آلودگی و تهوع به همراه خواهد داشت.
- مهارکننده مونوآمین اکسیداز از جمله داروهایی است که برای درمان افسردگی بسیار موثر هستند. اگر به تغذیه فرد بیمار توجه نشود عوارضی مانند افزایش فشار خون در پی خواهد داشت. همچنین تداخل دارویی آن زیاد است و معمولاً آنرا تجویز نمیکنند.
درمان اضطراب با بوسپیرون
اثرگذاری داروهای ضداضطراب به چه صورت میباشد؟ برای پاسخ به این پرسش باید به مواد شیمیایی مغز مانند نوروترانسمیتر ها مانند سروتونین و نورآدرنالین توجه داشت. تغییری که در مغز یک فرد افسرده بدلیل موارد پیچیده به وجود می آید میتواند یکی از اعوامل آناختلال در نورآدرنالین و سروتونین باشد. همان طور که بیان شد بوسپیرون با ایجاد تعادل در مواد شیمیایی مغز و در نتیجه حل مشکل پیام رسانان عصبی موجب آرامش فکری فرد میشود و اضطراب را به حداقل ممکن میرساند. این اثر باعث میشود کم رویی و کم صحبتی فرد در جامعه کاهش یابد و فرد اعتماد به نفس از دست رفته را باز یابد.
تداخلات دارویی
- داروهای بازدارنده یا ضد افسردگی نباید با این دارو مصرف شوند زیرا فشار خون بالا را به دنبال خواهند داشت.
- در بیمارانی که کمتر از دو هفته از مصرف داروهای مهارکننده (MAO) مانند سلگیلین، لینزولید، رازاگیلین، فنلزین و ترانیل سیپرومین استفاده نموده اند تجویز و مصرف بوسپیرون توصیه نمیشود.
- این دارو نباید با داروهای انتقال لوفلووان و دوپامین تداخل داشته باشد.
- داروهایی مانند دیفن هیدرامین، فلکسریل، ایبوپروفن، متوپرولول، کلونازپام، هیدروکسی زین، استامینوفن، دولوکستین، آمفتامین و داروهای مشابه با بوسپیرون تداخل دارویی دارند.
- اگر این دارو با دیگوکسین هم زمان تجویز و مصرف شود، مسمومیت به احتمال زیاد رخ خواهد داد.
- اگر از اریترومایسین، من فنلزین، ایتراکونازول و پروکاربازین استفاده میکنید باید به پزشک معالج خبر دهید. مصرف هم زمان افزایش فشار خون را به همراه خواهد داشت.
- مصرف بوسپیرون همراه با داروهایی که باعث کاهش تنفس میشوند و داروهای خواب آور عوارض بدتری به دنبال خواهد داشت.
- ویتامین ها و داروهای گیاهی نیز ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند. حتماً این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.
- در کل باید به این نکته توجه نمود، هر دارویی که مصرف میکنید را با پزشک خود در میان بگذارید.
نکات مهم در مصرف بوسپیرون
- زنان باردار نیز بدلیل آسیب احتمالی به جنین از مصرف بوسپیرون منع گردیده اند. اگر باردار هستید و قصد مصرف این دارو را دارید حتماً با پزشک مشورت نمایید.
- افرادی که دچار بیماریهای کبدی، دیابت، پرکاری تیروئید و همچنین بیماریهای کلیوی هستند طبق نظر پزشک به مصرف این دارو بپردازند.
- معتادین به مواد مخدر حتماً باید نوع اعتیاد خود را به پزشک اطلاع دهند.
- زنانی که در دوران شیردهی هستند با مشورت پزشک به مصرف بوسپیرون بپردازند. البته تاکنون تاثیر این دارو بر شیر مادر و نوزاد اثبات نشده است.
- افرادی که از داروی بوسپیرون استفاده میکنند و در دوره مصرف آن قصد دارند آزمایش بدهند، به این نکته توجه داشته باشند که این دارو موجب مثبت شدن جواب آزمایش میشود! لذا این مورد را به آزمایشگاه اطلاع دهند.
- مصرف سر وقت این دارو تاثیرپذیری بیشتری به همراه دارد. اگر فراموش کردید باید بلافاصله یادآوری را انجام دهید. اگر مدت زیادی از زمان مصرف آن گذشته است لازم به یادآوری نمیباشد.
- کسانی که هنگام مصرف به موارد آلرژیک مانند کهیر و تنگی نفس دچار شده اند، باید برای ادامه مصرف با پزشک مشورت نمایند.
- دوز مصرفی این دارو باید به همان اندازه ای باشد که پزشک تجویز کرده، مصرف بیش از حد آن باعث ایجاد عوارض در بدن میگردد.
- این دارو ممکن است اعتیاد آور باشد. لذا از دسترس افرادی که سوء سابقه یا اعتیاد به الکل یا مواد مخدر دارند، دور نگهداری شود.
- برای مصرف این دارو باید به این نکته توجه داشت که فواید مصرف این دارو از عوارض آن بیشتر باشد.
آیا مصرف بوسپیرون اعتیاد آور است؟
بسیاری از داروهای ضد اضطراب و آرام بخش با توجه مکانیسم اثر خود میتوانند وابستگی و تحمل ایجاد کنند، حتی داروهای SNRI یا SSRI از نظر ترس برگشت اختلال اضطرابی فضای وابستگی شبه اعتیاد گونه را امیتوانند ایجاد کنند و در بعضی از موارد باعث سوئ مصرف در فرد بیمار شود. به همین دلیل متخصص اعصاب و روان بهترین مسیر را در جهت شروع و قطع دارو به شما توصیه میکند.
منبع: nih.gov
