اختلال اضطراب بیماری که به عنوان هیپوکندریا یا خودبیمارانگاری نیز شناخته میشود، یک بیماری روانی مزمن است که در آن فرد مبتلا، با وجود اینکه نشانه یا علائم جدی و تهدیدکننده ای ندارد، همواره از ابتلا به بیماری مضطرب است. درمانهای گسترده ای برای درمان این اختلال به وجوده آمده است که مؤثرترین آن CBT است. در این مقاله قصد داریم تا با اختلال اضطراب بیماری، علائم و درمان های آن بپردازیم.
اختلال اضطراب بیماری (هیپوکندریا) چیست؟
افراد مبتلا به اختلال اضطراب بیماری، همواره بطوری غیرمنطقی از اینکه یک مشکل پزشکی جدی دارند، در هراسند. این افراد از اینکه در معرض بالای یک بیماری باشند مضطربند. به همین علت ممکن است عملکرد معمولی بدن را به عنوان نشانه های بیماری تفسیر کنند. حتی پس از اینکه آزمایشهای پزشکی هیچ مشکلی را نشان نداد، افراد مبتلا به خودبیمارانگاری همچنان درگیر این فکر هستند که به شدت بیمارند. یکی از ویژگی های این اختلال، این است که این نگرانیهای مداوم در مورد سلامتی میتواند در روابط، شغل و زندگی آنها اختلال ایجاد کند.
لازم به ذکر است برخی از افراد مبتلا به اختلال اضطراب بیماری ممکن است در حقیقت یک بیماری فیزیکی تشخیص داده شده داشته باشند. اما به دلیل اختلال اضطراب بیماری، ممکن است احساس کنند که وضعیت آنها شدیدتر از آنچه که پزشکان میگویند، است. در گذشته از این اختلال به عنوان هیپوکندریا یا خودبیمارانگاری استفاده میشد. اما اکنون متخصصان مربوطه بیشتر از اصطلاح اختلال اضطراب بیماری استفاده میکنند. افراد مبتلا به اختلال اضطراب بیماری نمیتوانند احساس خود را کنترل کنند. به عبارتی دیگر، ترس آنها برایشان بسیار واقعی است!
اختلال اضطراب بیماری چقدر شایع است؟
میتوان گفت اختلال اضطراب بیماری یا هیپوکندریا، بسیار نادر در نظر گرفته میشود. پژوهش ها نشان داده است که در حدود ۰.۱ درصد آمریکایی ها مبتلا به این اختلال هستند. هیپوکندریا در اوایل بزرگسالی بروز پیدا کرده و شیوع آن در جنسیت ها و سنین مختلف یکسان است.
افراد مبتلا به اختلال اضطراب بیماری به طور کلی در یکی از این دسته بندیها قرار میگیرند:
- به دنبال درمان: این افراد زمان زیادی را در محیط های مربوط به مراقب های بهداشتی مانند بیمارستان ها و درمانگاه ها میگذرانند. این افراد از چندین متخصص کمک گرفته و به دنبال آزمایشات پزشکی متفاوتی هستند.
- اجتناب کننده از درمان: این گروه از افراد، از پزشکان و مراقبت های پزشکی اجتناب میکنند. ممکن است به پزشکان اعتماد نکنند یا فکر کنند که پزشکان علائمشان را جدی نمیگیرند. این میتواند ترس و اضطراب بیشتری ایجاد کند.
چرا به اختلال اضطراب بیماری مبتلا میشویم؟
متخصصان سلامت روان به طور دقیق نمیدانند چرا برخی از افراد به اختلال اضطراب بیماری مبتلا میشوند. اما میتوان گفت که اگر سابقه خانوادگی موارد زیر را داشته باشید ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به اختلال اضطراب بیماری باشید:
- آسیب های دوران کودکی، مانند کودک آزاری یا بی توجهی
- استرس شدید
- اضطراب سلامتی یا سایر اختلالات اضطرابی در خانواده شما
- بیماری دوران کودکی یا بیماری جدی در خانواده شما در دوران کودکی
- مسائل مربوط به سلامت روان، مانند اضطراب یا افسردگی
- تروما، مانند تجاوز جنسی یا آزار جسمی یا عاطفی.
پیشنهاد میکنیم انجام دهید: تست آنلاین و رایگان سلامت روان
اختلال اضطراب بیماری (خودبیمارانگاری) چه علائمی دارد؟
افراد مبتلا به اختلال اضطراب بیماری، ترس مداوم اما غیرواقعی در مورد بیماری جدی دارند. بیماری(های) خاصی که آنها نگران ابتلا به آن هستند، اغلب تغییر میکند. علائم اختلال اضطراب بیماری عبارتند از:
- اجتناب از افراد یا مکان ها به دلیل نگرانی در مورد ابتلا به یک بیماری.
- تحقیق کردن در مورد بیماری ها و علائم به طور مداوم.
- اغراق در علائم و شدت آنها (به عنوان مثال، سرفه به عنوان نشانه سرطان ریه در نظر گرفته میشود.)
- سطح بالایی از اضطراب در مورد سلامت شخصی.
- وسواس نسبت به عملکردهای طبیعی بدن، مانند ضربان قلب.
- به اشتراک گذاشتن بیش از حد علائم و وضعیت سلامتی خود با دیگران.
- بررسی مکرر علائم بیماری، مانند اندازه گیری فشار خون یا درجه حرارت.
- به دنبال دریافت اطمینان از عزیزان در مورد علائم یا سلامتی خود.
- ناراحتی و نگرانی از عملکردهای سالم بدن مانند عرق کردن.
- بررسی بدن برای علائم بیماری مانند توده، سوزن سوزن شدن یا دردبه طور مکرر.
- رفتار کردن مانند فردی بیمار (برای مثال اجتناب از فعالیت های بدنی)
اضطراب به خودی خود میتواند علائمی مانند سردرد یا ضربان قلب تند ایجاد کند و ممکن است این علائم با علائم بیماری اشتباه گرفته شود.
اختلال اضطراب بیماری چه عوارضی دارد؟
ترس و نگرانی مداوم میتواند باعث استرس شود که بر سلامت جسمی و روانی فرد تاثیر میگذارد. اختلال اضطراب بیماری میتواند به روابط و زندگی فرد آسیب برساند. فرد مبتلا به این اختلال، ممکن است وقتی برای ارتباط با عزیزانش نداشته باشد چرا که همواره نگران سلامتی خود است. حتی برخی افراد به شدت افسرده میشوند و حتی دست به خودکشی میزنند. اختلال اضطراب بیماری همچنین فرد را در معرض عوارض زیر قرار میدهد:
- مشکلات مالی به دلیل قبض های پزشکی و از دست دادن کار.
- ناتوانی پزشکی و بیکاری.
- آزمایشات پزشکی غیرضروری و عوارض احتمالی آزمایش.
اختلال اضطراب بیماری (هیپوکندریا) چگونه درمان میشود؟
ممکن است فرد مبتلا برای درمان به یک روانشناس یا روانپزشک ارجاع داده شود تا به مدیریت و درمان بیماری کمک کند. اهداف درمانی غالباً بر بهبود کیفیت زندگی با به حداقل رساندن علائم تمرکز دارد. درمان ها شامل:
- داروهای ضد افسردگی که به فرد کمک میکند کمتر احساس اضطراب و یا افسردگی داشته باشد.
- درمان شناختی رفتاری (CBT) برای صحبت درمورد ترس ها و اضطراب ها و یادگیری راه های سالم برای مقابله.
روش های غلبه بر اختلال اضطراب بیماری
اختلال خودبیمارانگاری قابل درمان است و با مراجعه به یک روانشناس یا روانپزشک، میتوان بر این اختلال غلبه کرد. اما برای سرعت بخشیدن به این فرآیند، میتوانید ایده های زیر را نیز انجام دهید:
1) یک دفترچه یادداشت داشته باشید
بهتر است یک دفترچه یادداشت داشته باشید و مواردی زیر را در آن یادداشت کنید:
- هر چند وقت یکبار بدن خود را چک میکنید،
- هر چند وقت یکبار از مردم اطمینان خاطر میخواهید،
- هر چند وقت یکبار درمورد بیماری ها و علائم آن تحقیق میکنید.
یادداشت این موارد به شما کمک میکند تا به مرور زمان تعداد دفعات این رفتارها در هفته را کاهش دهید.
2) افکار خود را به چالش بکشید
در دفترچه یادداشت خود یک جدول با دو ستون نیز رسم کنید. در ستون یک نگرانی هایی که درمورد سلامتی خود دارید را یادداشت کرده و در ستون دوم افکاری متعادل تر را یادداشت کنید. این کار به شما کمک میکند تا افکار منطقی تری را نیز بررسی کنید. به عنوان مثال، در ستون 1 ممکن است بنویسید، من نگران سردردهایم هستم و در ستون دوم بنویسید، سردرد اغلب میتواند به دلیل استرس باشد.
3) مشغول کارهای دیگر باشید
وقتی میخواهید بدن خود را چک کنید، برای مثال، با رفتن به پیاده روی یا تماس با یک دوست، حواس خود را پرت کنید.
4) به فعالیتهای عادی برگردید
سعی کنید به صورت تدریجی کارها یا فعالیت هایی که به دلیل نگرانی درمورد سلامتی خود از آنها اجتناب کرده اید را انجام دهید؛ مانند: ورزش یا معاشرت.
5) سعی کنید آرامش داشته باشید
میتوانید تمرینات تنفسی ساده (مانند تنفس دیافراگمی) را امتحان کنید. همچنین میتوانید برخی از ورزش ها یا تمریناتی که برای تمدد اعصاب مفید است را دنبال کنید (مانند یوگا و مدیتیشن).
منابع: nhs.uk و clevelandclinic.org
