فلوفنازین یک دارو برای بیماری های خلقی - روانی بوده و اثر درمانی آن روی اختلال اسکیزوفرنی مزمن مورد مطالعه قرار گرفته است. فلوفنازین در دسته داروهایی قرار دارد که به طور کلی فنوتیازین نامیده میشوند. عده ای این گروه از داروها را به طور کلی داروهای اعصاب می نامند. فلوفنازین برای تاثیرگذاری بر بدن باید تعادل انتقال دهنده های عصبی موجود در مغز را برقرار کند. این آمپول در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی و اختلال دو قطبی نوع یک میتواند به کاهش توهم و رفتارهای عجیب و خطرناک کمک کند. این دارو اثر فوری ندارد، بلکه یک تا سه روز پس از مصرف علائم مثبت آن ظاهر میشود. اثر کنترلی این دارو 4 روز دوام خواهد داشت. بنابراین معمولا روانپزشکا از این دارو برای کنترل فوری اختلالات خلقی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی استفاده نمیکنند.
این مقاله تنها برای اطلاعات عمومی میباشد و برای تجویز حتما یک روانپزشک باید دستور آن را داده باشد.
همچنین استفاده از این دارو برای کودکان زیر 12 سال توصیه نمیگردد. روانپزشکان توصیه می کنند از این دارو برای درمان بیماران مبتلا به عقب ماندگی ذهنی نیز استفاده نشود. معمولاً رعایت فاصله 4 الی 6 هفته ای بین نوبت های تزریق توصیه می شود. باید تزریق تحت نظر پزشک یا پرستار انجام بگیرد. این آمپول معمولاً به رنگ زرد کمرنگ دیده میشود بنابراین در صورت مشاهده هرگونه تغییر در رنگ یا حالت فیزیکی، نباید مورد استفاده قرار گیرد مگر آنکه دارو مورد تایید روانپزشک یا دکتر داروساز داروخانه باشد. پیش از تزریق محل مد نظر را باید با الکل ضد عفونی شود. تماس دارو با پوست می تواند به درماتیت تماسی منجر شود.
مصرف این دارو باید منظم و با برنامه باشد تا بتواند تاثیر حقیقی خود را نشان دهد. همچنین مقدار مصرف آن نباید از 100 میلی گرم تجاوز کند. در صورت عدم بهبود یا بدتر شدن وضعیت، باید هر چه سریعتر پزشک معالج را در جریان گذاشت.
عوارض جانبی فلوفنازین
فلوفنازین همانند هر داروی دیگری، می تواند عوارض جانبی زیادی داشته باشد. آگاهی از عوارض آمپول مودیکیت که بیشتر با نام علمی فلوفنازین شناخته می شود، بسیار ضروری است.
مهمترین و شایع ترین عوارض فلوفنازین عبارت است از:
- خواب آلودگی
- بی حالی
- سرگیجه
- حالت تهوع
- کاهش اشتها
- تعریق، کاهش دید
- خشکی دهان
- سردرد
- یبوست
ممکن است در محل تزریق التهاب جزئی مشاهده شود. سرگیجه از جمله عوارض جانبی شایع و مهم این دارو است. بنابراین بهتر است پس از تزریق، بیمار فعالیت زیادی نداشته باشد. با این حال، فواید این دارو از عوارض آن بسیار بیشتر بوده و اساساً در بیشتر بیماران عوارض جانبی مشاهده نمیشود.
برخی دیگر از علائم کمی شدیدتر بوده و چندان شایع نیستند
- تب و لرز
- ترشح فراوان بزاق
- تغییرات خلقی گسترده
- تکرر ادرار
- پرخوابی
- بروز بثورات جلدی
- تشنج
- تورم پا و تغییر غیرمعمول وزن
موارد بالا را حتما به روانپزشک خود اطلاع دهید و به هیچ عنواناز آن چشم پوشی نکنید. در برخی موارد ممکن است این آمپول بر هورمون پرولاکتین تاثیر بگذارد. این عارضه جانبی ممکن است در زنان به ترشح ناخواسته شیر، توقف قاعدگی یا مشکلات بارداری بیانجامد. در مردان نیز می تواند سبب کاهش توانایی جنسی یا بزرگ شدن پستان ها شود. در موارد نادر ممکن است مردان با نعوظ ناخواسته و دردناک مواجه شوند. این مسئله می تواند به مدت 4 ساعت به طول بیانجامد. در صورت بروز این علامتها نیزباید هرچه سریعتر به پزشک اطلاع داده شود زیرا ممکن است به یک مشکل جدی تر تبدیل شود. در صورت بروز هرگونه حرکت غیرارادی یا تیک، سریع تر با پزشک مربوطه تماس بگیرید. ممکن است این مسئله نشان دهنده دیسکینزی باشد. مشکلات خونی و ادراری نیز به صورت بسیار نادر دیده شده است. واکنش آلرژیک بدن به این دارو نیز چندان مشاهده نشده است.
اقدامات احتیاطی در خصوص فلوفنازین
پیش از مصرف فلوفنازین، حتماً با روانپزشک خود مشورت کنید. چنانچه به فنوتیازین های دیگر نظیر کلرپرومازین یا پرفنازین حساسیت دارید، ممکن است با مصرف فلوفنازین دچار آلرژی شوید. هر چند در کل حساسیت به فلوفنازین نسبتاً نادر است.
پیش از مصرف فلوفنازین، روانپزشک خود را از وجود یا عدم وجود موارد زیر باخبر کنید:
- ابتلا به انواع آسیب ها و بیماری های مغزی
- مشکلات قلبی - عروقی
- مشکلات مربوط به چشم و کبد
- ابتلا به انواع سرطان ها و از جمله سرطان پستان
- مشکلات کلیوی
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی
- اعتیاد به مواد مخدر یا الکل
- کمبود کلسیم خون
- مشکلات ریوی
- سابقه صرع و تشنج
- سندرم ری (نوعی آنسفالوپاتی شدید)
چنانچه از فلوفنازین استفاده میکنید و به یک عمل جراحی نیازمندید، حتماً روانپزشک (متخصص اعصاب و روان) خود را در جریان قرار دهید. پس از مصرف این دارو، از رانندگی، استفاده از ماشین آلات صنعتی و انجام کارهایی که به هوشیاری کامل نیازمند هستند، خودداری فرمایید. مصرف الکل و ماری جوانا به همراه این دارو می تواند به موارد خطرناکی منجر شود. به دنبال استفاده از این دارو، حساسیت پوست نسبت به نور خورشید و اشعه فرابنفش افزایش می یابد. بنابراین توصیه میشود حتماً پس از مصرف، از انواع لوسیون ها و کرم های ضد آفتاب استفاده شود.
حتماً می بایست به فراوانی آب بنوشید زیرا آب سبب مقاومت بدن در برابر آسیب های نور خورشید میگردد. همچنین توصیه می شود از انجام ورزش های شدید و استحمام با آب گرم بپرهیزید. قرارگیری در محیط سرد نظیر شنا در آب سرد نیز توصیه نمی گردد. کودکان می توانند نسبت به این بیماری حساسیت بیشتری داشته باشند. به همین توصیه پزشکان این است که این دارو برای کودکان زیر 12 سال تجویز نشود.
تداخلات دارویی فلوفنازین
تداخلات دارویی فلوفنازین را میتوان در سه گروه تداخلات شدید، تداخلات جدی و تداخلات ملایم طبقه بندی کرد. تداخلات شدید به این معناست که این داروها هرگز نباید به همراه هم مصرف شوند. زیرا موارد اثر آنها متفاوت است اما روی یک نوع خاص سلول تمرکز می کنند. به این ترتیب، حتی ممکن است اثر را خنثی کنند. داروهای گروه تداخلات جدی، ممکن است منجر به ایجاد آسیبهای جبران ناپذیر شوند. در تداخلات ملایم ممکن است خطراتی نه چندان جدی متوجه مصرف کننده گردد. در هر صورت، لازم است که پیش از مصرف دارو، با پزشک معالج مشورت نمایید.
تداخلات دارویی شدید فلوفنازین
- برخی داروهای آنتی سایکوتیک نظیر سیبوترامین و هالوفانترین
- داروهای نورولپتیک نظیر IOMEPROL
- برخی از داروهای فنوتیازین: گریپ افلوکساسین، اسپارفلوکساسین، پیموزاید، متریزامید
- داروی حساس به نور: TRETINOIN-MEQUINOL
تداخلات جدی فلوفنازین
- برخی داروهای حساس به نور: اسید آمینو لوولینیک
- برخی داروهای آنتی سایکوتیک: لیتیوم، آگونیست های دوپامین
- برخی از انواع مواد مخدر و داروهای مسکن
- بلوکرهای دوپامین نظیر کابرگولین
- برخی فنوتیازین ها نظیر ریواستیگمین و متوکلوپرامید
- آتروپین
تداخلات ملایم فلوفنازین
- آنتی سایکوتیک های فنوتیازین نظیر ترامادول، متادون، لوومتادیل، کدئین، مپریدین، بروفن، گوانتیدین، گوانادرل
- انواع مواد مخدر و الکل
علاوه بر موارد فوق، تمامی نسخه های پزشکی خود را به پزشک مربوطه نشان دهید تا تداخلات احتمالی با فلوفنازین را شناسایی کند. چنانچه داروی گیاهی خاصی مصرف می کنید، حتماً روانپزشک خود را از آن آگاه کنید. لازم است که حین مصرف این دارو از مصرف انواع داروهای خواب آور خودداری فرمایید. مصرف این دارو می تواند سبب ایجاد اختلال در نتیجه برخی از آزمایشات نظیر آزمایش بارداری شود. همچنین دقت نمایید موارد ذکر شده شامل تمامی موارد تداخل دارویی نبوده و لازم است پیش از مصرف هر دارویی، راهنمای آن را با دقت مطالعه نمایید.
چرا باید کنترل یا درمان اسکیزوفرنی و دوقطبی جدی گرفته شود؟
طیف اسکیزوفرنی که شامل اسکیزوفرنی فرم، اسکیزوفرنی کاتاتونیک، اسکیزوفرنی آشفته، اسکیزوافکتیو و موارد دیگر است که اختلال شخصت اسکیزوتایپال و اختلال شخصیت اسکیزوئید نیز بسیار به آن نزدیک است و دوقطبی نوع یک و دو قطبی نوع دوم که چرخشی از افسردگی اساسی همراه با مانیا یا هیپومانیا است میتواند خطرات زیادی را برای خود فرد و اطرافیان آن به دنبال داشته باشد. توجه داشته باشید در زمانی که فرد دچار توهم و هذیان است میتواند به خود و دیگران آسیب جدی بزند. مثلا در زمان مانیا انقدر فرد انرژی دارد و فعالیت های خطرناک میکند که تنها راهکار آن بستری فوری در بیمارستان است که اگر فردی کنار او نباشد میتواند بسیار خطرناکتر عمل کند. از جمله این موارد رانندگی های پر خطر و مصرف بسیار زیاد مواد است که میتواند خطر مرگ را برای بیمار و دیگران به همراه داشته باشد.
