دوکسپین در اشکال مختلف دارویی مثل قرص، کپسول و بصورت محلول در دسترس قرار میگیرد. در ادامه به نحوه استفاده، عوارض و موارد منع مصرف این دارو اشاره شده است. گرچه مکانیسم عمل این دارو به خوبی شناخته شده نیست اما گفته میشود که ترکیبات این دارو باعث افزایش دو ناقل عصبی نوراپی نفرین و سروتونین در دستگاه عصبی مرکزی میشوند و بدین ترتیب موجب ایجاد حالت سرخوشی و شادی در افراد میگردد. در واقعاً اکثر داروهایی که توسط روانپزشک برای درمان افسردگی مردان، افسردگی شدید در زنان و اختلالات رفتاری تجویز میشوند، در نهایت با تغییر میزان نورترنسمیترهای مغزی باعث ایجاد حالت سرخوشی و آرامش در بیماران میشود و دوکسپین نیز از این قاعده مستثنی نیست.
دوکسپین برای چه اختلالاتی استفاده می شود؟
دوکسپین یکی از داروهایی است که برای درمان اختلالات خلقی مانند انواع افسردگی و اضطراب استفاده میشود. این دارو به بهبود و کنترل اضطراب کمک میکند، سطح انرژی را افزایش داده و در بهبود و تنظیم خواب افراد نیز موثر است. در واقع گاهی به عنوان داروی خواب آور برای افرادی که به دلایلی روحی و یا جسمی دچار بی خوابی هستند تجویز میشود. این دارو متعلق به دسته ای از داروها به نام داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای است. این ماده با تأثیر بر تعادل برخی مواد شیمیایی و انتقال دهنده های عصبی در مغز کار میکند.
نحوه استفاده از کپسول دوکسپین
این دارو به صورت خوراکی از طریق دهان، معمولاً 1 تا 3 بار در روز طبق دستور روانپزشک مصرف میشود. اما اگر فقط یک بار در روز تجویز گردد، هنگام خواب میتوان مصرف کرد که تاثیر خواب آلودگی را در طول روز کاهش دهد. همچنین این کپسول در دوزهای مختلفی تولید میشود که تجویز دوز، بسته به بیمار و شرایط آن توسط روانپزشک مشخص میشود. اما بطور کلی برای کاهش خطر عوارض جانبی (مانند خواب آلودگی، خشکی دهان و سرگیجه) روانپزشک ممکن است که این دارو را با دوز کم در ابتدا تجویز کند و به تدریج دوز آنرا افزایش دهد.
بهترین زمان مصرف قرص دوکسپین
برای گرفتن نتیجه از داروی دوکسپین استفاده آن باید بصورت منظم باشد. دوز دارو نباید بطور خودسرانه افزایش باید و برای استفاده از قرص هایی با دوز بالاتر باید با پزشک مشورت کرد. چرا که با افزایش دوز وضعیت شما سریعتر بهبود نخواهد یافت، بلکه فقط خطر ابتلا به عوارض جانبی افزایش خواهد یافت. صرف دارو را تا زمان دوره بهبودی کامل باید ادامه داد؛ حتی اگر فرد احساس بهتری دارد و نشانه های اختلالات او برطرف شده است. زیرا قطع ناگهانی دارو دوکسپین ممکن است شرایط را وخیم تر کند و علائمی مانند نوسانات رفتاری و اخلاقی، سردرد و بی حالی را ایجاد کند. برای جلوگیری از این علائم و قطع دارو باید با هماهنگی رواپزشک دوزهای مصرفی به تدریج کاهش یافته تا در نهایت مصرف آن قطع گردد. تاثیرات دوکسپین آنی و سریع نیست و بعد از حدود یک هفته تاثیرات خود را نشان می دهد. با این حال، ممکن است سه هفته طول بکشد تا اثر کامل را احساس کنید.
اثرات جانبی مصرف دارو دوکسپین
خواب آلودگی، سرگیجه، خشکی دهان، تاری دید، یبوست یا مشکل در ادرار کردن ممکن است رخ دهد. در صورت تداوم یا بدتر شدن هر یک از این عوارض، بلافاصله به پزشک یا داروساز اطلاع دهید. برای کاهش خطر سرگیجه و سبکی سر، هنگام برخاستن از حالت نشسته یا خوابیده، به آرامی بلند شوید. برای از بین بردن خشکی دهان میتوان از آب نبات سفت که سریعاً آب نمی شود استفاده کرد و آن را در دهان نگه داشت. جویدن آدامس و نوشیدن آب نیز تا حدی زیادی در برطرف کردن خشکی دهان موثر است.
برای جلوگیری از یبوست گنجاندن غذای هایی که دارای فیبر هستند در رژیم غذایی مهم است. فیبر غذایی بخورید، آب کافی بنوشید و ورزش کنید. همچنین ممکن است نیاز به مصرف قرصهای ملین نیز داشته باشید. به خاطر داشته باشید که روانپزشک این دارو را برای شما با توجه به شرایط شما تجویز کرده است زیرا تشخیص داده که سود شما از مصرف این دارو بیش از خطرات و عوارض جانبی آن است. با این حال بسیاری از افرادی که از داروی دوکسپین استفاده می کنند عوارض جانبی جدی ندارند.
گاهی عوارض مصرف این دارو می تواند بسیار جدی باشد که البته نادر است و شامل این موارد میباشد: سوزش سر دل مداوم، تغییرات ذهنی / خلقی (مانند اضطراب، تحریک، گیجی)، لرزش، درد شدید معده / شکم. در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی بسیار جدی، از جمله: سرگیجه شدید، ضربان قلب سریع / نامنظم، غش کردن، تشنج، درد چشم / ورم / قرمزی، گشاد شدن مردمک چشم، تغییر بینایی (مانند دیدن رنگین کمان در اطراف چراغ ها در شب) بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله: بثورات پوستی، خارش یا تورم (به خصوص صورت / زبان / گلو)، سرگیجه شدید، مشکلات تنفسی، فوراً به دنبال مراقبت پزشکی باشید.
موارد احتیاط هنگام استفاده از داروی دوکسپین
قبل از مصرف دوکسپین، در صورت داشتن هرگونه حساسیت یا مسمومیت دارویی به پزشک اطلاع دهید، به خصوص اگر به داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (مانند نورتریپتیلین) آلرژی دارید. قبل از استفاده از این دارو، سابقه پزشکی خود را به روانپزشک یا داروخانه اطلاع دهید، خصوصاً: مشکلات خونریزی، مشکلات تنفسی، مشکلات کبدی، حمله قلبی اخیر، مشکلات ادرار (مانند بزرگ شدن پروستات)، تیروئید پرکار، سابقه شخصی یا خانوادگی در بیماری های روحی (مانند اختلال دو قطبی، روان پریشی)، سابقه خانوادگی خودکشی، تشنج و شرایطی که ممکن است خطر تشنج را افزایش دهد (مانند سایر بیماری های مغزی، ترک الکل / آرام بخش).
تداخل دارویی دوکسپین با سایر داروها
تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروها را تغییر دهد یا خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی و شدید را افزایش دهد. برخی از محصولاتی که ممکن است با این داروی دوکسپین تداخل داشته باشند عبارتند از: ارگوتامین، مکمل های تیروئید، داروهای آنتی کولینرژیک (مانند آلکالوئیدهای بلادونا)، داروهایی که برای درمان فشار خون بالا تجویز می شوند (مانند کلونیدین، گوانابنز). مصرف داروهای مهار کننده MAO با این دارو ممکن است باعث تداخل دارویی جدی (احتمالاً کشنده) شود.
در طول درمان با داروی دوکسپین از مصرف داروهای مهارکننده MAO (ایزوکاربوکسازید، لینزولید، متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین، پروکاربازین، راساژیلین، سافینامید، سلژیلین، ترانیل پرومین) خودداری کنید. اکثر بازدارنده های MAO نیز نباید به مدت دو هفته قبل و بعد از درمان با داروی دوکسپین مصرف شوند. در صورت استفاده از سایر داروهایی که باعث خواب آلودگی می شوند مانند مواد افیونی یا تسکین دهنده سرفه (مانند کدئین، هیدروکدون)، الکل، ماری جوانا (داروهای دیگر برای خواب یا اضطراب (مانند آلپرازولام، لورازپام، زولپیدم) مصرف می شوند. همه این موارد ممکن است در هنگام استفاده از دوکسپین واکنش نشان دهند و باعث بروز عوارضی مانند سرگیجه و حالت تهوع شوند.
آیا دوکسپین باعث چاقی می گردد؟
به طور کلی داروهای های آرام بخش و ضد افسردگی دارای عوارض مانندی چاقی هستند. علت این امر نشات گرفته از این است که فرد با مصرف این قرص ها به علت خواب آور بودن و عدم تحرک به مرور باعث افزایش وزن می شود. حال آنکه بعضی از این داروها مانند دوکسپین علاوه بر آرام بخش بودن باعث ایجاد حالت گرسنگی نیز می گردد. یعنی میل غذایی را در فرد افزایش داده و بدین ترتیب باعث افزایش وزن چیزی حدود 3 کیلوگرم در ماه می شود. (در صورت استفاده منظم از قرص دوکسپین برای مدت چندین هفته). به طور کلی داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای مانند دوکسپین یا نورتریپتیلین باعث چاقی در دراز مدت گردیده به طوری که در عرض 6 ماه مصرف باعث افزایش وزنی حدود 15 کیلوگرم می شوند.
تاثیر قرص دوکسپین بر معده عصبی
داشتن استرس و اضطراب مداوم می تواند به اندام های دیگر آسیب برساند. یکی از این عضو ها که بسیار تحت تاثیر هورمون های عصبی است معده می باشد. استرس مداوم و بیش از حد می تواند باعث التهاب و حساسیت معده گردد. از این رو ممکن است برای درمان آن نیاز باشد که داروهای ضد استرس اضطراب مصرف گردد. دوکسپین با کاهش استرس و از بین بردن اضطراب می تواند تغییرات و التهاب معده را نیز کم کند.
گرچه معالجه معده عصبی نیاز به درمان های دیگری نیز دارد اما یکی از راههایی که به وسیله آن میتوان تا حد زیادی علائمی معده عصبی را کاهش داد، کنترل استرس و اضطراب با استفاده از داروهای آرام بخش است. علائم معده عصبی شامل احساس پری، سوزش و درد و یا گرسنگی بیش از حد است که هنگامی که فرد دچار حمله عصبی می گردد شروع می شوند و اوج می گیرند. بنابراین اولین راه درمان کنترل استرس و اضطراب با استفاده از داروهای موجود است.
