مشاوره روانشناسی یک همکاری بین مشاوران متخصص و مراجعین است. هدف مشاوره روانشناسی، ارتقای سلامت و رفاه روانی، افزایش شناخت خود و رفع نگرانیهای شناسایی شده است. در فرآیند مشاوره، مراجعان در هر مرحله از آن، بصورت فعالانه مشارکت خواهند داشت. مشاوران با کودکان، جوانان، بزرگسالان، زوجها، خانواده ها و گروه ها کار میکنند. مشاوران حرفه ای معمولا مدرک کارشناسی ارشد یا دکترای مشاوره را کسب کرده اند. همچنین مشاوره بر طبق نیازهای مراجعان، میتواند فرآیندی کوتاه مدت، بلند مدت و یا مادام العمر باشد. یکی از ویژگیهای مشاوره روانشناسی، محرمانه بودن و رازداری آن است.
البته زمانی که محتوای جلسات برای دیگران یا خود مراجع خطراتی را به دنبال داشته باشد، رازداری محدود میشود (برای مثال مراجعی که قصد خودکشی دارد). همچنین مشاوران بطور کامل در کنار مراجعان خود حضور دارند و از همدلی و گوش دادن عمیق برای ایجاد روابط مثبت استفاده میکنند. مشاوره زمانی مؤثر است که مراجع احساس امنیت، درک، احترام و پذیرش بدون قضاوت کند. مشاوره یک حرفه با پایه شواهد علمی قوی است. مشاوران از مداخلات تجربی و مهارتهای تخصصی بین فردی، برای تسهیل تغییر و توانمندسازی مراجعان استفاده میکنند. مشاوران در طیف وسیعی از موضوعات آموزش دیده اند. اما با این وجود، مشاور میتواند بصورت گسترده یا متمرکز کار کند. ممکن است موضوعات مشاوره در این موارد باشد:
انواع مشاوره
تقریبا مشاوره شامل 40 نوع مختلف است:
- مشاور تحصیلی
- مشاور اعتیاد
- مشاور سوء مصرف الکل و مواد مخدر
- مشاور مدیریت خشم
- مشاور رفتاری
- مشاور فقدان (یا سوگ).
- مشاور شغلی
- مشاور توسعه مسیرکاری
- مشاور زوجین
- مشاور وابستگی به مواد
- مشاور کودک
- مشاور کودک آزاری
- مشاور افسردگی
- مشاور خشونت خانگی
- مشاور اختلالات خوردن
- مشاور تحصیلی
- مشاور دبستان
- مشاور خانواده
- مشاور پزشکی قانونی
- مشاور ژنتیک
- مشاور سوگ
- مشاور راهنما
- مشاور سلامت
- مشاور شغلی دبیرستان
- مشاور سلامت کل نگر
- مشاور نوجوانان
- مشاور دادگستری اطفال
- مشاور ازدواج
- مشاور سلامت روان
- مشاور نظامی
- مشاور تغذیه
- مشاور حرفه ای
- مشاور زندان
- مشاور روابط
- مشاور توانبخشی
- مشاور روحانی (یا شبانی)
- مشاور ورزشی
- مشاور تروما
- مشاور نوجوانان یا جوانان
- مشاور جانبازان
- مشاور بهزیستی و تندرستی
اهداف مشاوره روانشناسی
هدف اصلی مشاوره روانشناسی کمک به افراد برای داشتن اعتماد به نفس، اتکا به خود، خودراهبری و سازگاری کارآمد با خواسته های یک زندگی بهتر و معنادار است. در فرآیند مشاوره، به افراد کمک میشود تا رشد فردی، اجتماعی، عاطفی و فکری را افزایش دهند. اخیرا تغییرات سریع اجتماعی از یک طرف و استرس ناشی از صنعتی شدن و شهرنشینی از طرفی دیگر، منجر به مشکلات متنوع و گیج کننده ای شده است. برای اکثر مردم سرعت تغییر و در نتیجه سبک زندگی مدرن ناسالم بسیار سریع و استرس زا است و مشکلات جدی سازگاری را ایجاد میکند. به همین علت، هدف از مشاوره کمک به افراد برای غلبه بر بسیاری از مشکلات حال و آینده است. مشاور حرفه ای باید بتواند به مشکلات مختلفی تحصیلی، شغلی، زناشویی، والدینی و شخصی رسیدگی کند.
چه زمانی به مشاور مراجعه میشود؟ مشاور چگونه کمک میکند؟
کمک گرفتن از یک مشاور آموزش دیده یا حرفه ای برای افرادی با شرایط زیر میتواند راه موثری باشد:
- افرادی که مشکلاتی دارند که نمیتوانند از پس آن برآیند.
- افرادی که در کنترل کردن مشکل خود ناتوانند.
- افرادی که نمیدانند چگونه با مسائل خود کنار بیایند.
تغییراتی که با مشاوره تسهیل میشود، شامل موارد زیر است:
- تغییر در دیدگاه
- ایجاد بینش جدید
- روشهای جدید تفکر در مورد موقعیتها
- آگاهی از احساسات و هیجانات
- افزایش ظرفیت برای تحمل و تنظیم احساسات
- اعمال یا رفتارهای جدید
- تصمیم گیری های جدید در مورد زندگی
انواع مختلفی از مشاوره وجود دارد. ابزار اصلی مشاوره، گفتار درمانی است. معمولا زمانی که افراد نمیتوانند پاسخ یک مشکل را پیدا کنند، به مشاور برای مشورت گرفتن مراجع میکنند. مشاور فعالانه به مشکلات مراجع گوش میدهد و برای آنکه به سطح عمیق تری از آنچه واقعا در حال وقوع است دست یابد، سوالاتی از مراجع درمورد مشکل میپرسد. پس از آن، درمانگر با مراجع راه هایی را بررسی میکند که به وسیله آن میتوان تفکر و نگرش مراجع را در مورد موضوع تغییر داد. البته این راه ها میتوانند مهارت های مقابله ای نیز باشند. چرا که به وسیله مهارت های مقابله ای میتوان نگرانی ها در مورد موضوع را به تنهایی اصلاح کرد.
فواید مشاوره حضوری
در حدود 3 سال گذشته، تعداد کلینیک هایی که آنلاین (به صورت ویدیویی، پیام و تلفنی) به مشاوره و رواندرمانی میپردازند، افزایش چشمگیری داشته است. فرض پشت مشاوره آنلاین، این است که دسترسی به درمان افزایش پیدا کند و برخی از اضطراب هایی که ممکن است در مورد مراجعه حضوری به یک درمانگر ایجاد شود، کاهش یابد. اما این نوع جلسات میتواند منجر به چندین جنبه منفی شود:
- مسائل مربوط به حریم خصوصی: ممکن است برای مراجع یا درمانگر سخت باشد تا جایی را برای ملاقات پیدا کند. از طرفی دیگر، اگر امنیت شبکه ای که از آن استفاده میشود، در سطح بالایی نباشد، ممکن است اشخاص دیگری نیز بتوانند به جلسات یا یادداشتهای جلسه دسترسی داشته باشند. به عبارتی دیگر، اصل محرمانه بودن محتوای جلسات مشاوره نقض میشود.
- توانایی محدود برای مدیریت ریسک: درمانگر در این نوع از درمان ها، راهبرد روشنی برای مدیریت خطر ندارند. به عنوان مثال، فردی که افکار یا تمایلات خودکشی خود را از طریق یک پیام رسان گزارش میدهد. در این شرایط، با توجه به ماهیت برنامه، کمک به مراجع در شرایط بحرانی برای درمانگر بسیار دشوارتر میشود.
- شواهد محدود مبنی بر سودمند بودن درمان آنلاین: طبق انجمن روانشناسی آمریکا (APA)، درمان آنلاین هنوز بسیار جدید است و نشان نداده است که به صورت مستقل آنلاین یا از طریق پیامک برای همه در هر موقعیتی موثر باشد.
- اختلالات اینترنت، زبان بدن و حواس پرتی بیرونی: یکی دیگر از معایب درمان آنلاین، شامل مشکلات مخربی مانند قطع اینترنت، تاخیر در گفتار، مشکلات صوتی و تصویری و حواس پرتی در اطراف خانه است. این موارد میتوانند بهطور قابل توجهی بر تجربه درمانی تاثیر بگذارند، علی رغم اینکه ممکن است بی اهمیت به نظر برسند. به طور مشابه، عنصر زبان بدن، در مشاوره های آنلاین، به میزان قابل توجهی کاهش مییابد. به خصوص اگر درمان مبتنی بر متن یا تلفن باشد. علارغم اینکه زبان بدن جزء بسیار مهمی است، اما درمانگر نمیتواند حالات چهره، سیگنال های صوتی یا زبان بدن را ببیند.
البته این بدان معنا نیست که مشاوره آنلاین مفید نیست در بعضی موارد مشخص شده است که مشاوره آنلاین برای بسیاری از افراد به اندازه مشاوره حضوری مؤثر و مفید است. به ویژه کسانی که به مشاور دسترسی ندارند، از نظر مالی با مشکل مواجه هستند یا کسانی که شرایط خفیف تری دارند. اما مشاوره آنلاین برای همه مناسب نیست. ما موجوداتی اجتماعی هستیم و بهتر است شخصا و رو در رو با یکدیگر ارتباط برقرار کنیم. در حالی که درمان آنلاین یک ابزار مفید بوده و جایگزین فوق العاده ای است، مشاوره حضوری چیزهای بیشتری از مشاوره مجازی ارائه میدهد. بنابراین مشاوره حضوری در صورت در دسترس بودن، همچنان باید نسبت به مشاوره آنلاین ترجیح داده شود.
منابع: imhlk.com و nytimes.com و trianglecognitivetherapy.com
