اختلال نمایشگری جنسی یا عورت نمایی (Exhibitionistic Disorder) بر اساس DSM-5 (راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی) به عنوان یکی از اختلالات پارافیلیک شناخته می شود. این اختلال شامل تمایلات، تخیلات یا رفتارهای جنسی مکرر و شدید است که در آن فرد با نشان دادن اندام های تناسلی خود به دیگران، به ویژه به افراد غریبه یا کسانی که انتظار چنین رفتاری را ندارند، به برانگیختگی جنسی دست می یابد. این عمل اغلب به دنبال شوکه کردن، ترساندن، یا ایجاد تعجب در قربانی انجام می شود.
برای تشخیص اختلال نمایشگری جنسی، این تمایلات یا رفتارها باید به مدت حداقل شش ماه ادامه داشته باشند و موجب ناراحتی یا اختلال قابل توجه در عملکرد اجتماعی، شغلی، یا سایر زمینه های مهم زندگی فرد شود. همچنین، این رفتارها معمولاً بدون رضایت طرف مقابل انجام می شوند و ممکن است به دلیل ماهیت غیرقانونی و غیرمجاز بودن، پیامدهای قانونی برای فرد به همراه داشته باشند.
افراد مبتلا به این اختلال ممکن است از این که قربانیان خود را ناراحت یا متعجب می کنند، لذت ببرند و این تجربه را به نوعی قدرت نمایی جنسی تعبیر کنند. درمان این اختلال عمدتاً شامل روان درمانی، به ویژه درمان شناختی-رفتاری (CBT) است که به فرد کمک می کند تا الگوهای رفتاری نادرست خود را تغییر دهد. در برخی موارد، دارودرمانی نیز برای کاهش میل های جنسی شدید یا مدیریت سایر اختلالات روانی همراه مورد استفاده قرار می گیرد.
انواع اختلال کنترل تکانه:
- اختلال انفجاری متناوب
- جنون دزدی
- جنون آتش افروزی
- بعضی از موارد هم مانند نمایشگری جنسی و اعتیاد به قمار هم درست است که در گروه اختلالات کنترل تکانه در ویرایش جدید انجمن روانشناسی آمریکا نیستند ولی به نوعی تکانه هایی جنون آمیز در آنها دیده میشود به طوری که پیش از این قمار در گروه عدم کنترل تکانه بود و حالا در ماکز مشاوره به صورت تخصصی بر روی آنها تراپی صورت میگیرد.
ادامه داستان (دوران بسیار سخت کودکی رابرت)
رابرت دوران کودکی بسیار ناراحت کننده و سختی داشت. مادرش به او احساس بی کفایتی و بی ارزشی میداد و پدرش به دلیل کوچکتر بودن سایز بدنش نسبت به برادر کوچکترش، مدام تحقیرش میکرد. عموی رابرت بارها و بارها جلوی او خود ارضایی میکرد و به رابرت می گفت که آلت تناسلی من را باید حتما ببیند. که از علل به وجود آمدن اختلال نمایشگری جنسی یا عورت نمایی کارهایی از این دست مانند تجاوز و تحقیرهای مداوم است.
پس از به دنیا آمدن فرزند رابرت
پس از به دنیا آمدن فرزند رابرت و مگی، هیچگاه کیفیت جنسی آنها به حالت سابق باز نگشت. یک روز مگی که از او ناراحت بود و شکایت میکرد و میدید که تغییری در روند ارتباط جنسی آنها شکل نمیگیرد و حتی رابرت نسبت به گذشنه تمایل جنسی کمتری پیدا کرده بود. مگی پس از مدتی به این نتیجه رسید که او را به یک روانشناس که سکس تراپیست باشد معرفی کند. اما در سال 2004 آگاهی روانپزشکها و روانشناسها به کارآمدی سال 2023 نبود. او جلسات درمان خود را شروع کرد و موفق شد عورت نمایی خود را بعد از چند ماه تا حدودی کم کند (البته این قسمت ماجرا را مگی نمیدانست) با توجه به تمرکز اصلی برای درمان اختلال نمایشگری جنسی یا عورت نمایی که مشکل اصلی رابرت برای افزایش کیفیت زندگی زناشویی و ارتباط جنسی او با مگی بود بهتر نشد.
اختلال نمایشگری جنسی چیست؟
اختلال نمایشگری جنسی یا عورت نمایی (exhibitionism) را با تماشگری جنسی (Voyeurism) اشتباه نگیرید. هر دو اختلال در طبقه اختلالات پارافیلیک یا انحرافات جنسی طبقه بندی میشوند. اختلال نمایشگری جنسی یا عورت نمایی عبارت است از میل شدید عود کننده برای نمایش آلت تناسلی به یک فرد غریبه زن که بصورت غیر منتظره فرد را به شدت بترساند.
- اما در این زمان چه اتفاقی می افتد؟ تحریک جنسی در فرد دارای اختلال نمایشگری جنسی، پیش از نمایش پیدا میشود و سپس در ضمن عمل به ارگاسم یا بعد از آن خود ارضایی میکند. از نظر عوامل روانپویشی این کار ریشه در دوران کودکی دارد.
- برای خانمها احتمال دیدن این صحنه وجود دارد که یک مرد بصورت ناگهانی آلت تناسلی خود را نشان دهد و فرار کند و آن زن را نیز مجبور به فرار کردن شود. همین موضوع باعث آسیب روحی و روانی به آن زن می شود که خود نیاز به درمان توسط یک روانشناس خبره و آشنا با مشکلات جنسی را دارد زیرا همین موضوع باعث آسیب های کوتاه مدت و بلند مدت برای آن دختر یا خانم می شود.
- معمولا افراد دارای اختلال نمایشگری جنسی یا عورت نمایی در خیابان خلوت، پارکها یا در مجاورت مدارس دخترانه دست به نمایشگری میزنند. فرد پس از دیدن این صحنه دچار استرس بسیار شدید، شوک، ترس، از حال رفتن و یا احساس انزجار شدید خواهد شد. پس از آن، فرد شوک شده به احتمال زیاد دچار حملات پانیک و یا اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) میشود.
پیشنهاد می کنیم انجام دهید: تست آنلاین شخصیت جنسی
روند شروع عورت نمایی
اختلال نمایشگری جنسی یا عورت نمایی، تنها یکی از انحرافات جنسی DSM-5 انمن روانپزشکی آمریکا می باشد. در انحرافات جنسی همانطور که از اسمش پیداست، انحراف یا کژ کاری در ارتباط جنسی است، نه اختلال مانند زود انزالی یا اختلال در نعوظ. پس باید توجه داشت که اختلال جنسی مواردی را شامل میشود که غیر طبیعی نیست؛ مانند زود انزالی، واژینیسموس و اختلال نعوظ.
- اما در انحرافات جنسی موضوع متفاوت می شود و درمان آن هم سخت تر. در انحرافات جنسی برخی افراد در موقعیتها یا با اشیا یا تصورات و تخیلات غیرمعمول به ارگاسم میرسند. فرد مبتلا به انحراف جنسی با انجام کارهایی مانند سادیسم جنسی یا مازوخیسم جنسی، موجب برانگیختگی جنسی در فرد مبتلا میشود. به این دست از تمایلات پارافیلیک و یا پارافیلیا میگویند. برخی از این تمایلات غیرعادی با آزار برای دیگران همراه است و برخی دیگر فقط در درون فرد تمایلاتی به وجود می آورد ولی با آزار و اذیت کسی همراه نمیشود.
تفاوت نمایشگری جنسی با چشم چرانی یا تماشگاری جنسی؟
عورت نمایی و نمایشگری جنسی با چشم چرانی متفاوت است. چشم چرانی هم جزو انحرافات جنسی دسته بندی میشود ولی نوعی دیگر از پارافیلیا میباشد. این مورد از آن دسته انحرافاتی است که آسیب جسمی به فرد مقابل ایجاد نمیکند. برخی دیگر از انحرافات جنسی با آسیب زدن و رنجاندن دیگران همراه است. مانند میل به برده خواهی (اسلیو) و تمایلات سادیستیک و همچنین قتل شهوانی که در این موارد فرد مورد نظر قربانی تمایلات جنسی فرد بیمار میشود.
در این میان اختلال نمایشگری و یا همان عورت نمایی جزء دسته انحرافاتی است که مابین این پیوستار قرار میگیرد. به عبارت دیگر با اینکه فردی که به انحراف نمایشگری جنسی مبتلاست، معمولا این افراد به قربانی خود آسیب جسمی نمی رسانند اما فرد را دچار PTSD یا همان اختلال پس از سانحه میکند. یعنی امکان آسیب جسمی در فرد کمتر از آسیب روحی است. بدین معنا که آسیبهای روانشناختی به قربانی وارد میشود ولی به شدت دیگر انحرافات، آسیب زا نمیباشد. عورت نمایی یا همان نمایشگری جنسی جزو انحرافات جنسی محسوب می شود که در راهنمای تشخیصی آماری اختلالات روانی نسخه DSM 5 اختلال اگزیبیشنیسم (exhibitionism) نام دارد.
تعریف علمی اختلال نمایشگری جنسی
اختلال اگزیبیشنیسم (exhibitionism) عبارت است از تمایلات جنسی درباره نشان دادن آلت تناسلی به بیگانگان بصورت ناگهانی. این تمایلات گاهی آنقدر شدید و مکرر میشود که برای فرد دارای این انحراف جنسی مشکلات اجتماعی و قانونی بوجود می آورد. زمانی که فرد این کار را انجام میدهد معمولا از لحاظ جنسی تحریک میشود ولی تمایلی به برقراری ارتباط با قربانی ندارد و معمولا پس از برانگیختگی خودارضائی میکند. متاسفانه افراد مبتلا به انحراف نمایشگری جنسی یا عورت نمایی هیچگونه کنترلی بر روی رفتار خود ندارند. این کار بیشتر برای برانگیختگی جنسی آنها لازم است. فرد مبتلا، از نشان دادن آلت تناسلی خود به شدت لذت میبرد ولی این لذت لزوما به ارگاسم ختم نمیشود.
آغاز اختلال نمایشگری جنسی
آغاز اختلال نمایشگری جنسی معمولا در افراد زیر ۱۸ سال و درصد کمتری بالای این رخ میدهد. همچنین اغلب در افرادی دیده میشود که در ایجاد ارتباط با جنس مخالف مشکلات عدیده ای دارند و بطور کلی از مشکلات بین فردی در رنج هستند. افراد نمایشگر، از فکر نشان دادن عورت خود به دیگران به شدت لذت میبرند و گاهی این میل آنقدر شدید میشود که نمیتوانند جلوی تکانه خود را بگیرند. میل شدید به عورت نمایی باعث میشود که آنها در مکانهای عمومی مثل پارکها، کوچه های خلوت و یا حتی در اتوبانها، قربانیان خود را بیابند و عورت خود را به آنها نشان دهند (آنها معمولا بدنبال قربانیان تنها هستند). واکنش شوک، ترس یا انزجار شدیدی که در قربانی ایجاد می شود، معمولا جزئی از لذت فرد است و موجب میشود که رفتار او تقویت و اشتیاقش برای انجام این کار بیشتر شود.
گاهی نیز افرادی که مبتلا به اختلال نمایشگری هستند، در مقابل افراد غریبه نیز خودارضائی می کنند. بخصوص اگر آنها احساس کنند که واکنش ترس و یا شوک قربانی بسیار تحریک کننده است. این افراد گاهی بعد از نشان دادن عورت خود به منزل میروند و در حالی که به آنچه گذشته است فکر می کنند، خود ارضایی می کنند. افراد نمایشگر، معمولا آلت خود را به زنان و کودکان نشان میدهند. هر چند اختلال نمایشگری جنسی به قربانی آسیب فیزیکی نمیرساند ولی اغلب پیامدهای روانشناختی طولانی مدتی برای قربانی به همراه دارد.
علائم اختلال نمایشگری جنسی
از آن جایی که نمایشگری جنسی نادر است، بطور غریزی اغلب انسان ها سعی در پوشاندن آلت تناسلی خود دارند. تشخیص این اختلال درافراد مبتلا کار چندان دشواری نیست و اگر فردی به مهمترین نشانه ابتلا به این اختلال یعنی تمایل به نشان دادن آلت خود به افراد غریبه آن هم بصورت ناگهانی داشته باشد، می توان حدس زد که وی از این اختلال رنج می برد. افرادی که از این نوع اختلال رنج می برند ممکن است همزمان دچار اختلال میل جنسی به کودکان و سایر بیماری ها نیز باشند.
- اختلال نمایشگری جنسی معمولا با علائمی در فرد بروز می کند که بر اساس این نشانه ها برای سکس تراپیست ها قابل تشخیص است.
این علائم شامل موارد زیر است:
- در یک دوره ۶ ماهه فرد مبتلا، آلت خود را به غریبه ها، افرادی که انتظار این کار را ندارند، نشان می دهد و بطور مکرر موجب برانگیختگی جنسی در وی می شود که با خیال پردازی هایش درباره این تحریک و برانگیختگی و یا امیال و رفتارهای وی بصورت واضح خودنمایی می کند.
- فرد مبتلا به نمایشگری جنسی، بر اساس تمایلات جنسی ذکر شده عمل می کند و آلت خود را به غریبه ها نشان می دهد و افراد ناراضی را قربانی عمل خود می نماید.
- نمایشگری جنسی افراد مبتلا ممکن است موجب رنج شخصی و یا اختلال در عملکرد اجتماعی، شغلی و یا سایر زمینه های زندگی شود.
- این افراد زمانی که آلت تناسلی خود را به دیگران نشان می دهند و قربانیان در واکنش به عمل آنها خشمگین می شوند، می ترسند، لذت می برند، تعجب می کنند و یا تنفر نشان می دهند. این اختلال ممکن است با انحرافات جنسی دیگر نظیر اختلال میل جنسی به کودکان، فتیشیسم و حتی سایر اختلالات جنسی همزمانی داشته باشد.
علت ایجاد اختلال نمایشگری جنسی چیست؟
تجربیات کودکی در ابتلای افراد به اختلال نمایشگری جنسی نقش بسزایی دارند. احساسات همیشگی تحقیر در کودکی این افراد و شرم بصورت مداوم در زندگی با آنها همراه است. این افراد برای اینکه بر این احساسات غلبه کنند، از خود ابرازی یا همان نمایشگری جنسی استفاده می کنند.
میتوان گفت که این بیماران با نشان دادن عورت خود بصورت موقت احساس قدرت و برتری نسبت به دیگران می کنند. با واکنش ترس، خشم و یا تنفر قربانیان در دراز مدت حالات رفتار آنها تقویت میشود و برای تجربه مجدد این حس برتری و لذت ناشی از آن، رفتار خود را دائما تکرار می کنند. یکی از مهمترین علت های این انحراف فراهم نیامدن آموزش های جنسی به کودکان است که به سبب عدم آگاهی، نیاز جنسی فرد ممکن است به بیراهه رود و موجب ابتلا به این اختلال گردد. تحقیقات، آسیب های قطعه گیجگاهی مغز را با نمایشگری جنسی مرتبط یافته اند.
درمان اختلال نمایشگری جنسی
- معمولا درمان انحرافات جنسی بسته به تمایل فرد مبتلا از فردی به فرد دیگر متفاوت است، چرا که این انحرافات دلیل واضح و مشخصی ندارند. بنابراین درمان اختلال نمایشگری جنسی هم پیچیده و هم زمان بر خواهد بود. معمولا سکس تراپیست ها ضمن بکارگیری کاربرد اصول یادگیری و رفتار درمانی، کمک به از بین رفتن نشانه های فرد میکنند و با آموزش و جایگزینی رفتار جنسی سالم، فرد را به سمت درمان سوق می دهند.
- البته از آنجایی که اغلب انحرافات جنسی ریشه در آسیب های کودکی دارند، بسیار حائز اهمیت است که از رویکردهای عمقی تر مانند ISTDP عمقی در درمان نیز استفاده شود، چرا که در طرحواره درمانی یا روانپویشی، با بررسی گذشته و کودکی فرد، ریشه مشکلات وی شناسایی می شود.
- تخلیه هیجانات سرکوب شده، موجبات ایجاد آگاهی را برای فرد بیمار فراهم می نماید و با این آگاهی، فرد می تواند کنترل رفتار خود را در دست گیرد. در این حالت است که درمان های رفتاری و همچنین آموزش های جنسی سکس تراپیست می تواند موثر واقع شود. درمان های دارویی نیز علاوه بر مداخلات روانشناختی در این بیماری توصیه می شوند.
همچنین مهمترین مساله ای که باید توجه کرد این موضوع است که اگر زمانی با چنین مشکلی مواجه شدید و یا یکی از نزدیکانتان از این بیماری رنج می برد. بدون ایجاد عذاب وجدان و یا تهدید، در اولین فرصت به روانشناس مراجعه کرده و از مشاوره تخصصی کمک گیرید. این را هم بدانید که متخصص این حوزه، شرایط شما را بخوبی درک خواهند کرد و کاملا رازدار شما خواهند بود. پس نیازی به پنهان کردن حالات خود ندارید و نگرانی قضاوت درمانگر خود هم نباشید.
روان درمانی، گروه های حمایتی و داروهای ضد افسردگی خاص
درمان اختلال نمایشگری جنسی معمولاً پس از دستگیری افراد مبتلا آغاز میشود. این شامل روان درمانی، گروه های حمایتی و داروهای ضد افسردگی به نام مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) است. اگر SSRI ها بی اثر باشند، ممکن است از داروهایی استفاده شود که میل جنسی را تغییر داده و سطح تستوسترون را کاهش میدهد. این داروها شامل لوپرولید و مدروکسی پروژسترون استات است. افراد باید رضایت آگاهانه خود را برای استفاده از این داروها اعلام کنند و پزشکان به طور دوره ای برای نظارت بر اثرات دارو بر عملکرد کبد آزمایش خون و آزمایشات دیگر (از جمله آزمایش تراکم استخوان و آزمایش خون برای اندازه گیری سطح تستوسترون) انجام میدهند. برای این مورد حتما یا یک روانپزشک (متخصص اعصاب و روان) صحبت کنید.
ارتباط سادیسم با عورت نمایی
دیگر آزاری در اختلال نمایشگری جنسی یا همان عورت نمایی میتواند عامل مهمی در نقش این اختلال داشته باشد، زمانی که فردی با اختلال عورت نمایی این احساس را در خود تجربه میکند که با آزار و وحشت دیگران و هراس آنها، از مواجه با این تصویر دچار رضایت میشود بنابراین میتوانیم سادیسم و دیگر آزاری را در این اختلال به وضوح ببینیم.
زیرا آزارهای جنسی فقط و فقط به آزارهای جسمی و بدنی ختم نمیشود. در اختلال عورت نمایی فرد بیمار به این احساس مخرب که میتواند دیگران را آزار بدهد قطعاً از ترس و وحشت دیگران لذت خواهد برد که خود ریشه های عمیقی در کودکی و آنچه که فرد بیمار از سر گذرانده است دارد.
درمان های روانکاوی در اختلالات جنسی
واضح است افرادی که دچار اختلالات عمیق جنسی هستند و این اختلالات نه تنها به خودشان بلکه دیگران آسیب وارد میکند نیازمند درمان های طولانی مدت روانکاوی هستند.
سکس تراپیست ها اختلالات جنسی آسیب رسان را میتوانند تا حدودی با رفتار درمانی دچار تغییر کنند، اما نکته مهم در درمان اختلالات جنسی آسیب رسان درمان هایی است که روانکاو به وسیله آن به کودکی و گذشته فرد خواهد پرداخت، شاید در برخی از موارد بسیار محدود واضح نباشد که فرد به چه دلیل دچار این اختلال است اما در بیشتر موارد فرد بیمار (اگر مرد باشد) از خشمی بسیار عمیق نسبت به مادر رنج میبرد که به این وسیله میخواهد خشم خود را نسبت به تمام زنان اطراف خود ابراز کند. خشم و ابراز ناموجه خشم میتواند در غالب هایی اینچنین به خود فرد و همچنین اطرافیان او آسیب برساند. اما مهمتر از آن اینکه هیچ فرد بیماری با چنین اختلالاتی نمیداند از چه عاملی در رنج و خشم است و صرفاً واکنش رنج و خشم خود را ایفا میکند تا به حداقلی از کنترل اضطراب خود دست پیدا کند.
سوالات رایج در مورد اختلال نمایشگری جنسی یا عورت نمایی
- نمایشگاه گرایی به چه معناست زبان عامیانه؟ رفتاری که سعی می کند توجه را به خود جلب کند: این یک کار یک اختلال نمایشگری جنسی است که آلت فرد را با وحشت آشکار به رخ میکشد. از موارد رسمی لذت یک نفر از نشان دادن اندام های جنسی خود در ملاء عام. جلب توجه، حواس پرتی و خودنمایی.
- آیا نمایشگاه گرایی می تواند عادی باشد؟ خیر مانند بسیاری دیگر از پارافیلیاها، مانند سادیسم، مازوخیسم، یا ترنس وستیسم، افراد می توانند به این رفتار علاقه جنسی داشته باشند و این اختلال در آنها تشخیص داده نشود. برای برخی افراد به صورت تصادفی یا از طرف فردی که او را حمایت می کند معمولا به سمت درمان توسط یک روانشناس در مرکز مشاوره گرایش پیدا می کنند.
- آیا نمایشگاه گرایی یک بیماری روانی است؟ اختلال نمایش گرایی یک موضوع مرتبط با سلامت روان است که در آن فرد میل شدیدی به افشای اندام تناسلی خود یا انجام فعالیت جنسی در برابر مخاطبان ناآگاه دارد. این رفتارها همچنین ممکن است باعث ناراحتی در فردی شود که گاهی خود را به یک روانشناس معرفی می کند تا از شر درد رنج و نوشخوار فکری خلاص کند.
منبع: msdmanuals.com
