مرکز مشاوره اینجامکث
امروز تصمیم گرفتیم وب سایتهای مربوط به علم روانشناسی، علوم اعصاب، کهنسالی و آموزش را در گوگل جستجو کنیم تا از نوع تحقیقاتی که در مورد رابطه بین معماها و عملکرد کلی مغز انجام میشود، مطلع شویم. به میزان نجومی سایت پیدا کردیم. سپس منابعی را جستجو کردیم که از نظر علمی آنها را معتبر یافتیم. بسیاری از تحقیقات در این حوزه مبهم هستند و مطمئناً آنطور که رسانه ها ادعا میکنند خوش بینانه نیستند. بعنوان مثال مطالعه ای که در مجله شناخت و مغز انجام شده نشان داد که افراد مسن در معما برج هانوی بطور قابل توجهی ضعیف تر از افراد جوان تر عمل میکنند. از طرفی در مطالعه دیگری که برای بررسی حل جدول کلمات متقاطع در پیری منتشر شد (در مجله روانشناسی تجربی) هیچ مدرکی مبنی بر اینکه تجربه جدول کلمات متقاطع، ضعف توانایی شناختی مرتبط با سن را کاهش می دهد، یافت نشد.
با این حال، در تحقیق دیگری، شواهدی یافتیم که نشان میدهد سطح بالای تجربه بازی با کلمات متقاطع در افراد مسن تر به نظر میرسد تا حدی اثرات منفی سن بر حافظه و وظایف سرعت ادراکی ذهن را کاهش میدهد. اکنون این سوال در ذهن ایجاد میشود که آیا انجام جدول کلمات متقاطع، سودوکو، معماهای استدلالی، معماهای بصری و مواردی از این دست، تأثیرات مخرب بر مهارتهای ذهنی را با فرآیند پیری کاهش میدهد؟ آیا حل معما به طور کلی شناخت را تقویت میکند؟ بطور محتاطانه نظر ما این است که معماها برای فعالیت مغز مفید هستند و ما در اینجا سعی خواهیم کرد توضیح دهیم که چرا معتقدیم چنین است. کدام قسمت از مغز شما بهتر کار میکند؟ برای پیدا کردن جواب این مسئله برای حل معماهای زیر دست به کار شوید.
تعدادی کارت داریم. کارتهای معمایی که با این نام خوانده میشود: 2 و 7 و ای و آر. هر کارت یک حرف (صامت یا مصوت) در یک طرف و یک عدد (فرد یا زوج) در طرف دیگر آن نوشته شده است.
قانون معما: اگر یک طرف کارت حرف صدادار باشد، همیشه یک عدد فرد در طرف دیگر کارت وجود دارد.
چالش: چند تا از کارتها را باید برگردانید تا قانون معما را نقض کند؟
هر کارت دارای تصویر دو نفر (بیش از 21 سال یا کمتر) در یک طرف و آنچه مینوشند (آبمیوه یا نوشیدنی گازدار) در طرف دیگر کارت است. (کارتهای پازل با نمادهایی برای نوشابه، ابمیوه، بزرگسالان و کودکان)
قانون بازی: اگر کسی نوشیدنی گازدار مینوشد، باید بیش از 21 سال سن داشته باشد.
چالش: چند تا از کارتها را باید برگردانید تا ببینید چه کسی هست که قانون معما را نقض میکند؟
علم روانشناسی میگوید: چرا پی بردن به جواب معما 2 آسانتر است؟ تبحر شما بدلیل شناخت افراد زیر سن قانونی حل معما را ملموس تر میکند. ریچارد رستاک، عصب شناس، میگوید «مغز با چیزهایی که به آسانی قابل شناسایی هستند و شما تجربه آنرا داشته اید، بهتر سر و کار دارد». موقعیتهای آشنا برای ذهن معنادار هستند و اطلاعات معنادار بین لوب فرونتال و لوب تمپورال در یک مسیر مغزی که در درک عمیق نقش دارد، پردازش میشود.
اما در پازل اول، منطق انسان بدون زمینه قبلی و هیچ تجربه ای در ذهن، از مسیری بین لوب فرونتال و جداری استفاده میکند. شما نمیتوانید حافظه خود را به آن گره بزنید. بنابراین اعداد و حروف روی کارتها قراردادی به نظر میرسند. بنابراین چگونه میتوانید سرعت قشر مغز خود را بالا نگه دارید؟ اسکات کیم، طراح پازل، از کار کردن مفاهیم انتزاعی در سناریوهای دنیای واقعی با رسم نمودارها یا تشبیهات حمایت میکند. این موضوع میتواند فاصله بین اطلاعات معنی دار و بی هدف را کاهش دهد. بنابراین در نهایت از بخشی از مغز استفاده میکنید که شما را قادر میسازد واضح تر فکر کنید.
در هر دو معما، کمترین تعداد کارتی که باید ورق بزنید دو عدد است. در معما 1، باید کارت E را برای بررسی عدد فرد و کارت 2 را بچرخانید تا مطمئن شوید که در طرف دیگر حرف صدادار وجود ندارد. (برگرداندن R کمکی نمیکند زیرا یک مصوت نیست و همچنین برگرداندن کارت 7 کمکی نمیکند زیرا آنچه در طرف دیگر است بی ربط است). فقط 25 درصد از افراد پاسخ معما 1 را به درستی دریافت میکنند بنابراین اگر شما هم اشتباه کردید، تنها نیستید. در معما 2 شما باید کارت نوشیدنی را برگردانید، اگر طرف مقابل کارت بگوید زیر سن 21 است قانون بازی شکسته میشود و کارت زیر 21 سال میبینید که نوشیدنی، قانون معما را زیر پا میگذارد.
یک معمای ساده را در نظر بگیرید. آن چیست که مال شماست اما دیگران بیشتر از شما از آن استفاده میکنند؟ این معما ممکن است بسیاری از افراد را دست پاچه کند زیرا نمیتوان بی پرده به پاسخ آن پی برد. زیرا برای حل آن لازم است به محتوای بیرونی معما نیز فکر کنید و از دانش زبان، تجربه و سایر «فعالیتهای ذهنی» برای حل آن استفاده کنید. پاسخ معما این است نام شما. هنگامی که پاسخ فهمیده شد، در حافظه بسیار ماندگارتر میماند زیرا جواب برایتان غیرمنتظره است. روانشناس استرنبرگ، استدلال می کند که، که حل معما مستلزم توانایی مقایسه اطلاعات پنهان در یک پازل با اطلاعات از قبل موجود در حافظه است. مهمتر از آن، توانایی ترکیب اطلاعات برای تشکیل اطلاعات و ایده های جدید نیز اهمیت دارد. بنابراین، به درگیری فکری برای حل معماها را میتوان به عنوان ترکیبی از تداعی خلاقیت و حافظه توصیف کرد.
پیشنهاد میکنیم بخوانید: تفکر خلاق و ارتباط آن با نیمکره های مغز
باید اشاره کنیم که برخی از تحقیقاتی که با آنها برخورد کردیم نشان داد که فرهنگ نیز فاکتوری هست که چطور معماها بر عملکرد مغز تاثیر میگذارند. اما با وجود اینکه مردم به زبانهای مختلف صحبت میکنند، به نظر میرسد که معماها فراتر از شیوه های فرهنگ خاص برای درک موضوع هستند.
به این معمای کلاسیک فکر کنید، فردی با یک گرگ، یک بز و یک کلم به ساحل رودخانه می آید. او قایقی را در آنجا پیدا میکند که میتواند فقط خودش و یکی از بز یا گرگ را با خود ببرد. او چگونه حیوانات و کلم هایش را با خیال راحت برساند؟ زیرا او نمیتواند بز را با گرگ تنها بگذارد، زیرا گرگ بز را می خورد. از طرفی نمیتواند بز را با کلم تنها بگذارد زیرا بز آنرا میخورد. شخص با آوردن بز شروع میکند. حیوان را آنجا رها میکند و بر میگردد. در دور بعدی او گرگ را برمیدارد (می توانست کلم را هم بردارد) می رود آن طرف، گرگ را آن طرف دیگر رها میکند و با بز بر میگردد. سپس بز را در همان جا رها میکند، کلم را برمیدارد و میرود. کلم را با خیال راحت نزد گرگ میگذارد و برمیگردد تا بز را از محل اصلی برای آخرین دور سفر خود بردارد.
اما همین معما در سرتاسر جهان در قالبهای زبانی و فرهنگی مختلف یافت میشود. یعنی ممکن است جزئیات تغییر کند اما ساختارش یکسان باقی میماند و شامل موقعیتهای کنجکاو با افرادی مانند آدم خوارها، شوهران حسود و غیره باشد. همه اینها نشان میدهد که معما مستقل از فرهنگ است و بخشی از قوه خلاقیت مشترک بشر است.
یکبار به یکی از مراجعین مان که از یک بیماری جدی مغزی رنج میبرد، پیشنهاد دادیم که به حل جدول کلمات متقاطع و سودوکو بپردازد. او هیچوقت در زندگی اش معما حل نکرده بود. روانپزشک کلینیک بلافاصله کاهش قابل توجهی از عملکرد مغز را مشاهده کرده بود. این مراجع در نهایت بر اثر این بیماری درگذشت اما ما متقاعد شده ایم که اشتیاق تازه ای که او به معما پیدا کرده بود، از دست دادن میزان هوشیاری او را به تأخیر انداخته بود. در مقالات بعدی، دوباره با موضوع حل معما همراه با مطرح کردن معماهای جدید برمیگردیم. اما در کنار این، واقعاً دوست داریم ایده های شما را نیز در مورد موضوع معما دریافت کنیم.
1. در یکی از شهرهای شمالی ایران، ساکنانش عاشق تماشای قطارهایی هستند که در دو مسیر موازی هم حرکت میکنند. البته به جز قسمتی از راه آهن در زیر تونل که در آن در یک مسیر واحد ادغام میشوند. دیروز یک قطار از یک جهت وارد تونل شد و یک قطار در جهت مخالف وارد تونل شد. هر دو قطار با حداکثر سرعت حرکت میکردند، اما هیچ برخوردی وجود نداشت. چرا؟
پاسخ: قطارها در زمان های مختلف وارد تونل شدند.
2. آیا قانونی است که اجازه دهد یک مرد با خواهر بیوه خود ازدواج کند؟
پاسخ: این حالت غیرممکن است. «تله» در این پازل کلمه بیوه است. مردی که خودش زن بیوه اش را ترک کرده، یعنی خودش مرده است، پس چگونه یک مرده میتواند با خواهر بیوه اش ازدواج کند؟
3. گاو نری را روی ترازو قرار میدهند. او آنقدر بزرگ است که از چهار پایش فقط سه پایش روی ترازو قرار میگیرد. ترازو 1000 کیلو را نشان میدهد. وزن گاو نر زمانی که روی هر چهار پا میایستد چقدر است؟
پاسخ: این گاو نر 1000 کیلو وزن دارد. فرقی نمیکند روی چهار پا بایستد یا روی سه پا. چنانچه ایستادن روی ترازو وزن یک فرد را نشان میدهد، چه فرد یک پای خود را بلند کند یا نه.
4. پس از یک سری آزمایشات سخت، یک شیمیدان معروف کشف کرد که وقتی عینکش را می زند، هشتاد دقیقه طول میکشد تا یک واکنش شیمیایی خاص رخ دهد. اما زمانی که او عینک را به چشمش نزده بود، یک ساعت و بیست دقیقه طول کشید تا همین واکنش رخ دهد. چرا؟
پاسخ: از آنجایی که یک ساعت برابر با 60 دقیقه است، پس یک ساعت و بیست دقیقه البته معادل 60 + 20 = 80 دقیقه است. بنابراین چیزی برای توضیح باقی نمیماند. زیرا واکنش 1 ساعت و 20 دقیقه یا به عبارتی معادل 80 دقیقه طول کشید تا رخ دهد. پس مهم نیست شیمیدان عینک زده بود یا نه.
لطفا جهت مشاوره با شماره های زیر تماس بفرمایید:
کلیه حقوق این سایت متعلق به مرکز مشاوره اینجامکث می باشد.