اختلال کابوس شبانه در کودکان

علت اختلال کابوس شبانه در کودکان چیست؟ داروی کابوس شبانه چه می باشد؟ آیا کابوس تعبیر دارد؟ معمولا کابوس شبانه در کودکان زمانی اتفاق می افتد که در طول روز ترسیده باشیند، یا دچار استرس، اضطراب یا دیدن هر موضوعی که باعث به هم ریختگی فکر آنها باشد پیش می آید. اهی در کودکان جا به جایی اتاق یا در بعضی موارد بدون هیچ دلیلی این اتفاق می افتد. در نظر داشته باشید که اگر این اتفاق چند بار افتاد بهتر است که از روانشناس کودک مشاوره روانشناسی بگیرید. برای دریافت دارو در جهت تسهیل خواب و کاهش استری و اضطراب بهتر است در ابتدا یک روانپزشک این موضوع را بررسی کند. در مورد تعبیر خواب، روانکاور مشهور زیگموند فروید مطالبی را گفته است که در کتاب تعبیر رویای او می توانید مطالع کنید.

روانشناسی کابوس شبانه در کودکان

پیش از آن دقیقاً مشخص نشده که کودکان از چه زمانی خواب می بینند، اما دیده شده که حتی کودکان نوپا نیز در مورد رویاها و خواب های خود صحبت می کنند. در حالی که کابوس شبانه در کوردکان گاه گاهی دیده می شود، اما کابوس ها در دوران پیش دبستانی، زمانی که ترس از تاریکی بروز می یابد، به اوج خود می رسد. از منظر روانشناسی نمیتوان به طور کامل از بروز کابوس شبانه در کودکان در خواب کودک جلوگیری کرد. اما والدین می توانند شرایطی را ایجاد کنند که موجب کاهش بسامد بروز کابوس در کودک شود. به این طریق در صورتی که کودک کابوسی هم ببیند، والدین می توانند با کمک دهی و آرام سازی کودک او را به تخت خوابش برگردانند.

اختلال کابوس شبانه در کودکان

کابوس مانند اغلب رویاها در طی خواب و در زمانی که مغز دارای سطح فعالیت بالایی است، رخ می دهد. در این حالت مغز شما (بر مبنای بعضی نظریه های خواب) در حال بازیابی و تنظیم اطلاعات جدید با تجربه های قبلی است. در این حالت تصاویری که در ذهن فرد خواب بیننده خطور می کنند آنچنان واقعی به نظر می رسند که می توانند منجر به تحریک هیجانات در فرد شوند. معمولاً کابوس ها در مرحله ای از خواب اتفاق می افتند که به آن مرحله حرکات سریع چشم یا REM گفته می شود، علت این نام گذاری این است که در این مرحله چشمان فرد خواب بیننده در زیر پلک هایش به سرعت به طرفین حرکت می کند. معمولاً کابوس ها در نیمه دوم خواب شبانه رخ می دهند چرا که در آن زمان مدت مرحله REM طولانی تر است.

وقتی کودکان را به علت کابوس از خواب بیدار می کنند، تصاویر در نزد کودک هنوز تازگی داشته و به نظر واقعی خواهند آمد. در نتیجه رفتار فریاد کشیدن و درخواست کمک از والدین و همین طور ترسیدن بیش از حد پس از بیدار شدن از یک کابوس طبیعی است. در حدود سنین پیش دبستانی کودک متوجه می شود که کابوس تنها یک رویای شبانه است و آنچه که در طی آن رخ می دهد واقعیت ندارد و نمی تواند به او آسیبی برساند. اما دانستن این نکته مانع احساس ترس کودک نخواهد شد. حتی کودکان بزرگتر زمانی که از یک کابوس بیدار می شوند دچار احساس ترس خواهند شد و به احتمال از والدین خود کمک می طلبند.

کودکان به چه علت کابوس می بینند؟

هیچکس به درستی نمی داند که چه چیزی باعث بروز کابوس در کودکان می شود، اما میدانیم که رویا و کابوس دیدن یکی از روش های پردازش اطلاعات، افکار و هیجانات نزد کودکان است. در اغلب موارد کابوس ها بدون هیچ علت خاصی بروز می یابند. در موارد دیگر، کابوس ها زمانی بروز می کنند که کودک با بعضی شرایط پر تنش و چالش برانگیز مواجه شده باشد؛ مواردی مانند اسباب کشی، ورود به مدرسه جدید، تولد یک فرزند جدید در خانواده.

در بعضی مواقع، کابوس ها واکنش کودک به یک تروما مانند، بلایای طبیعی، تصادف، جراحت و آسیب هستند. برای بعضی کودکان، بخصوص آنهایی که قوه تخیل و خیال پردازی خوبی دارند، خواندن کتاب ها و دیدن فیلم های ترسناک قبل از زمان خواب می تواند منجر به دیدن کابوس در طول خواب آنها شود. پس زمینه کابوس ها در غالب موارد منعکس کننده دغدغه ها و مسائلی است که کودک در آن سن رشدی تجربه می کند.

برای مثال کودکان کوچکتر، حدود 4 یا 5 ساله کابوس هایی می بینند که زمینه اصلی آنها را جدایی از والدین تشکیل می دهد. شخصیت های اصلی کابوس های کودکان را غول ها، حیوانات، موجودات خیالی، افراد آشنا، دزدان و مکان های عجیب و غریب تشکیل می دهند. به احتمال زیاد، کودک نمی تواند تمام جزییات کابوس خود را به یاد آورد اما معمولاً قادر است بعضی تصاویر و شخصیت ها را به خاطر آورد.

تشویق خواب شیرین

شاید والدین نتوانند مانع بروز کابوس شوند اما می توانند فعالیت هایی انجام دهند که خواب کودک را به یک خواب شیرین تبدیل کنند.

موارد زیر می توانند در فراهم آوردن یک خواب شیرین برای کودک یاری رسان باشند:

• برای کودک یک زمان منظم خواب و بیداری در نظر بگیرید.
• بهتر است کودک یکسری رفتارهای معمول قبل از خواب مانند مسواک زدن و یا دوش گرفتن داشته باشد. می توانید یک صحبت کوتاه و آرامش بخش را قبل از خواب برای کودک لحاظ کنید.
• کودک قبل از خواب از دیدن فیلم های ترسناک و خشن اجتناب کند.
• به کودک بگویید که کابوس واقعیت ندارد و تنها یک رویا است.

چگونه به کابوس کودکان پایان دهیم؟

• کودک را مطمئن کنید که شما آنجا هستید. به او بگویید که این یک کابوس بوده و حالا تمام شده. به او بگویید که «تو یک رویای بد داشتی، اما حالا تو بیداری و همه چیز تمام شده است.»
• کمک کنید که کودک بتواند دوباره بخوابد. پیشنهاد یک وسیله یا شی آرام کننده مانند یکی از عروسک ای کودک می تواند روش خوبی برای ایجاد آرامش در کودک و خواباندن دوباره او باشد. در این مورد می توانید یک چراغ خواب را در اتاق کودک و در راهرو روشن بگذارید که کودک با اطمینان بیشتری به خواب رود.
• نشان دهید که احساس ترس کودک را درک می کنید و به او بگویید همه انسان ها رویا می بینند و گاهی اوقات رویاها ترسناک هستند.
• نیازی نیست که در مورد کابوس کودک زیاد صحبت کنید، صرفاً تلاش کنید که کودک احساس آرامش و امنیت کرده و به خواب رود. اما در صبح فردای کابوس بهتر است در مورد کابوس کودک از او سوال کنید. با صحبت کردن در مورد کابوس کودک در طول روز، تصاویر ترسناک کابوس قدرت خود را از دست خواهند داد و کودک از آنها دیگر نخواهد ترسید.

برای اکثر کودکان بروز گاه گاه کابوس امری کاملاً طبیعی است و جای نگرانی وجود ندارد، اما اگر کابوس های کودک به طوری است که مانع از رسیدن به خواب کافی برای او شده و یا اینکه در کنار کابوس ها، کودک بعضی مسائل و مشکلات رفتاری و هیجانی (مانند ترس های شدید، نگرانی های مفرط و بی مورد، پرخاشگری) نشان می دهد، به یک متخصص روانشناس بالینی کودک و یا روانپزشک کودک مراجعه کنید. تکرار کابوس در کودکان می تواند نشانه بعضی مسائل اضطرابی و یا ترس های شدید باشد. بهتر است در صورت مشاهده تکرار وقوع کابوس در مورد مسئله با کودک صحبت کنید و بهتر آن است که از کمک یک متخصص بهرمند شوید.

منبع: sleepfoundation.org، kidshealth.org