موسیقی درمانی بر سلامت روان چه تاثیری دارد؟

موسیقی یکی از هنرهایی است که با روح و جان آدمی سر و کار دارد. از این رو با کمک آن میتوان حجم استرس های روزانه را کاهش و روان آسیب دیده را تسلی بخشید. معجزه موسیقی بر روان انسان ها سال های متمادی مورد بررسی قرار گرفته است. حاصل این تحقیقات ابداع شیوه درمانی به نام موسیقی درمانی است. با کمک این شیوه درمان میتوان بسیاری از بیماری های جسمی و روحی را درمان کرد.

روانشناس موسیقی درمانی

گوش دادن به موسیقی از عادات روتین بسیاری از افراد به حساب می آید اما موسیقی درمانی امری متمایز از این عادت است. در ابتدا لازم است به این نکته تاکید شود که روند درمان با کمک موسیقی تنها باید تحت نظر روانشناس متخصص این امر صورت گیرد. روانشناس موسیقی درمانی، موسیقی را بر اساس شرایط روحی بیمار انتخاب میکند. در این صورت بیمار از نظر جسمی و روحی درگیر فضای حاکم میشود و میتواند بی پرده از مشکلات روحی خود صحبت کند. در واقع با کمک موسیقی مشکلات موجود مطرح و به صورت اصولی ریشه یابی میشوند. بنابراین بیمار با کمک موسیقی درمانی میتواند به شیوه ای متمایز از جلسات مشاوره متداول، احساسات خود را بیان کند.

روانشناس موسیقی درمانی تنها به گوش دادن موسیقی های موجود در بازار اکتفا نمیکند. این شیوه درمان شامل مواردی همچون نوشتن، نواختن، خواندن و غیره نیز میشود. با کمک موسیقی و ابزارآلات آن، مغز بیمار قادر به بیان احساسات میشود زیرا موسیقی بخش های عاطفی و شناختی مغز را تحریک میکند. در نهایت باید گفت بسیاری از بیماری های جسمی و روحی با کمک موسیقی درمانی بهبود یافته اند. اما نکته حائز اهمیت در این بین میزان تخصص و مهارت روانشناس این حوزه است. هر چه روانشناس دانش موسیقی جامع تری داشته باشد در این زمینه کاری موفق تر عمل خواهد کرد.

موسیقی درمانی برای کودکان

موسیقی درمانی و بهره بردن از اثرات مثبت آن از دیرباز با خواندن لالایی های مادرانه رواج داشته است. عجین شدن روح کودکان با موسیقی به رشد و پرورش درست استعدادهای آنها کمک شایانی میکند. به طور کلی میتوان گفت موسیقی درمانی برای کودکان دارای محاسنی به شرح زیر است:

• با کمک موسیقی میتوان حواس کودکان را تحریک و مهارت های آنها را افزایش داد.
• اعتماد بنفس کودکان خجالتی با نواختن و گوش سپردن به موسیقی افزایش می یابد.
• کودکانی که از استرس در عذاب هستند نیز میتوانند با کمک موسیقی به آرامش دست یابند. در واقع موسیقی علاوه بر اینکه هیجانات کودکان را تخلیه میکند، شرایطی را نیز برای کسب آرامش آنها ایجاد میکند. حتی در بسیاری از مواقع با کمک موسیقی میتوان آستانه درد کودکان را افزایش داد.
• افزایش تعاملات اجتماعی از دیگر محاسن موسیقی است. موسیقی کودکان را به گونه ای پرورش میدهد که قادر به بیان احساسات خود هستند. خودسانسوری و مخفی کردن احساسات منفی یکی از بزرگترین دلایل افزایش استرس در کودکان است.
• موسیقی درمانی می تواند بر روند درمان لکنت زبان نیز اثر مثبت داشته باشد. در واقع موسیقی ارتباط بین دو نیمکره مغز را تسهیل و ضریب هوش لحظه ای را بالا می برد.
• از خواص درمانی موسیقی برای بهبود کودکان اوتیسم نیز استفاده می شود. در این شیوه درمانی بیماران اوتیسم با آواز خواندن، نواختن و گوش دادن به موسیقی، بازی های ریتمیکدر یک فعالیت اجتماعی موثر حضور پیدا میکنند.
• کودکانی که در یادگیری مشکل دارند میتوانند با کمک موسیقی حافظه شفاهی خود را بهبود دهند و درک درستی از مطالب علمی و اجتماعی داشته باشند.

بهبود کیفیت خواب با موسیقی

مطالعات گوناگون نشان میدهد که موسیقی درمانی موجب افزایش کیفیت خواب میشود. کیفیت پایین خواب شبانه علاوه بر اینکه کیفیت زندگی را کاهش میدهد، در طولانی مدت منجر به زوال عقل نیز میشود. به همین دلیل بسیاری برای تجربه خواب آرام به مصرف قرص روی می آورند. اما مطالعات جدید گوش دادن به موسیقی را جایگزین مناسبی برای قرص های خواب آور دانسته اند. موسیقی آرام بخش با اثرگذاری بر ترشح غدد درون ریز کورتیزول موجب کاهش استرس و افزایش کیفیت خواب می شود. از طرف دیگر موسیقی میتواند با متعادل کردن فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک، کیفیت خواب را ارتقا دهد.

کاهش استرس روانشناس موسیقی درمانگر

موسیقی درمانی یکی از شیوه های موثر درمان استرس است. استرس نوعی واکنش هیجانی بدن در برابر رویدادهای غیر قابل پیش بینی و یا خطرناک است. همه ما انسان ها در موقعیت های گوناگون استرس را تجربه کرده ایم. در اکثر مواقع این استرس میتواند محرک آغاز یک فعالیت و یا هشداری برای جلوگیری از آسیب دیدگی باشد. اما در برخی از مواقع نیز دلیل واضحی برای آن وجود ندارد و افزایش حجم آن موجب مختل شدن برنامه های زندگی می شود. از این رو روانشناسان موسیقی درمانگر برای کاهش حجم استرس به استفاده از موسیقی روی آورده اند.

موسیقی درمانی در ابتدای امر به کاهش علائم جسمی حاصل از استرس کمک میکند. در واقع گوش دادن به موسیقی (در مواقعی که فرد استرس دارد) با کاهش فشار خون و ضربان قلب همراه است. همچنین موسیقی بر فعالیت هورمون های بدن اثر میگذارد و میزان ترشح هورمون استرس را کاهش میدهد. از طرف دیگر موسیقی نواحی مربوط به احساسات مغز را تحریک میکند. به همین دلیل احساسات هیجانی فرد به صورت مثبت برانگیخته می شوند. بنابراین حس آرامش جایگزین استرس می شود.

برای کاهش استرس به صورت هدفمند باید به یک نوع خاص موسیقی گوش داد. این بدان معنا است که فرد باید در حین گوش دادن تمام توجه خود را معطوف به موسیقی کند. تمامی نوازنده ها از احساسات خود برای نوشتن و نواختن موسیقی استفاده کرده اند. به همین دلیل با گوش دادن به موسیقی میتوان احساسات فرد نوازنده را تجربه کرد. از این رو لازم است در انتخاب نوع موسیقی به نظر روانشناس این حوزه توجه ویژه ای شود زیرا هر موسیقی نمیتواند در هر شرایطی مفید واقع شود.

در نهایت باید گفت در روند موسیقی درمانی، نواختن موسیقی، خواندن آواز و انجام فعالیت های ریتمیک نیز میتوانند در کنار گوش دادن به موسیقی به کاهش استرس کمک کنند. اما زمانی تمامی موارد ذکر شده اثرگذار خواهند بود که روانشناس موسیقی درمانگر تخصص کافی داشته باشد. از این رو مراجعه به مرکز مشاوره و درمانی مکث توصیه میشود زیرا تمامی روانشناسان فعال در این مجموعه، در حوزه های کاری خود متخصص و توانمند هستند.

منابع: soundofwood.jazz.sk، brighthorizons.com، sleepfoundation.org