مرکز مشاوره اینجامکث
اعتیاد به هیجان: وقتی مغز شما خواهان لبه‌های تیز زندگی است. چرا برخی افراد همیشه در جستجوی هیجان هستند؟ این مقاله رمزآلود و جذاب شما را به دنیای افرادی می‌برد که نمی‌توانند از لذت خطر و هیجان دست بکشند.
آیا تا به حال با کسی آشنا شده‌اید که نمی‌تواند یک روز عادی را تحمل کند؟ شاید کسی که وقتی زندگی آرام است، احساس خفگی می‌کند؟ داستان را با شخصیت آرش شروع می‌کنیم؛ مردی 35 ساله که هر هفته به صخره‌نوردی خطرناک در ارتفاعات مشغول است، جایی که هر اشتباه کوچک می‌تواند به قیمت جانش تمام شود. آرش می‌گوید: «هر بار که روی صخره‌ای آویزان هستم، انگار زنده‌تر از همیشه‌ام. این هیجان به من معنا می‌دهد.» اما چرا برخی افراد مثل آرش به دنبال هیجان‌های شدید هستند؟ پاسخ در مغز و سیستم عصبی آن‌ها نهفته است.
هیجان‌طلبان، افرادی هستند که مغزشان به شدت به دوپامین واکنش نشان می‌دهد. دوپامین، ماده شیمیایی‌ای است که وقتی کار جدید و هیجان‌انگیزی انجام می‌دهید، آزاد می‌شود.
تحقیقات نشان داده‌اند که برخی افراد به دلیل تفاوت‌های ژنتیکی یا تجارب گذشته، به دوپامین بیشتری نیاز دارند تا همان حس لذت را تجربه کنند.
در این بخش، به بررسی داستانی از چند شخصیت هیجان‌طلب می‌پردازیم و آن‌ها را از 5 منظر تحلیل می‌کنیم:
(1. رفتار در مواجهه با چالش‌ها 2. تاثیر بر روابط شخصی3. شغل و زندگی حرفه‌ای 4. سلامت روانی5. نتیجه نهایی).
| نام شخصیت | رفتار در مواجهه با چالش‌ها | تاثیر بر روابط شخصی | شغل و زندگی حرفه‌ای | سلامت روانی | نتیجه نهایی |
|---|---|---|---|---|---|
| آرش (35 ساله) | همیشه به دنبال چالش‌های فیزیکی مانند صخره‌نوردی است. | دوستانش نگران او هستند، اما او معتقد است که همه چیز تحت کنترل است. | مدیر یک شرکت استارتاپی که تصمیمات پرریسک می‌گیرد. | گاهی دچار اضطراب شدید می‌شود، اما آن را نمی‌پذیرد. | در کوتاه‌مدت موفق است، اما ممکن است به مشکلات جسمی یا روانی دچار شود. |
| نگین (28 ساله) | عاشق پاراگلایدینگ و ورزش‌های آبی خطرناک است. | روابط عاشقانه‌اش کوتاه‌مدت و ناپایدار است. | در حرفه‌اش خلاق است اما ثبات ندارد. | گاهی به افسردگی دچار می‌شود. | به دنبال ثبات بیشتر در زندگی است. |
| علی (40 ساله) | ریسک‌پذیری در سرمایه‌گذاری‌های بزرگ مالی. | خانواده‌اش نگران از دست دادن سرمایه‌شان هستند. | در کارش گاهی موفق و گاهی کاملاً شکست‌خورده است. | استرس مزمن دارد. | تلاش می‌کند راهی برای متعادل‌سازی پیدا کند. |
هیجان‌طلبی همیشه به دلیل ژنتیک یا دوپامین بالا نیست. گاهی دلایل روانی عمیق‌تری در پشت این رفتارها نهفته است. برخی افراد از هیجان برای:
برای کسانی که هیجان‌طلبی شدید دارند، مدیریت این اعتیاد می‌تواند سخت باشد. اما با این مراحل، می‌توان آن را کنترل کرد:
اگر هیجان‌طلبی کنترل نشود، می‌تواند به پیامدهای جدی منجر شود:
آرش، شخصیت اصلی ما، در نهایت متوجه شد که هیجان‌طلبی‌اش از خلأهای عاطفی گذشته نشأت می‌گیرد. او تصمیم گرفت به جای صخره‌نوردی خطرناک، به کوهنوردی در مسیرهای ایمن بپردازد و رابطه‌اش با خانواده‌اش را بازسازی کند. آرش حالا می‌گوید:
هیجان هنوز بخشی از زندگی من است، اما حالا یاد گرفته‌ام که تعادل داشته باشم.
افراد هیجان‌طلب معمولاً به دلیل نیاز به تحریک و تجربه‌های شدید، ممکن است بیشتر مستعد برخی اختلالات روانپزشکی باشند. این اختلالات شامل موارد زیر است:
افراد مبتلا به این اختلال معمولاً احساسات شدید و بی‌ثباتی در روابط دارند. هیجان‌طلبی می‌تواند به صورت رفتارهای خطرناک مثل رانندگی بی‌پروا، مصرف مواد یا روابط بی‌ثبات بروز کند.
این اختلال با بی‌توجهی به قوانین، رفتارهای پرخطر و بی‌احترامی به حقوق دیگران همراه است. هیجان‌طلبی در این افراد می‌تواند به صورت اعمال مجرمانه، ریسک‌پذیری زیاد و تمایل به تخطی از قوانین بروز پیدا کند.
در فاز مانیا (شیدایی)، افراد مبتلا به اختلال دوقطبی تمایل به رفتارهای پرخطر، خرج کردن بیش‌ازحد، یا جستجوی تجربیات هیجان‌انگیز دارند.
افراد هیجان‌طلب اغلب برای تجربه احساسات شدیدتر به سمت مصرف مواد مخدر یا الکل می‌روند. این رفتار می‌تواند تبدیل به یک الگوی اعتیادآور شود.
برخی افراد پس از تجربه رویدادهای تروماتیک، رفتارهای پرخطر یا هیجان‌طلبانه از خود نشان می‌دهند، به‌ویژه اگر به دنبال کاهش علائم یا احساس "زنده بودن" باشند.
افراد مبتلا به ADHD ممکن است به دلیل کمبود تحریک ذهنی، رفتارهای پرخطر و هیجان‌طلبانه از خود نشان دهند. این رفتار می‌تواند راهی برای جبران کمبود تمرکز یا بی‌حوصلگی باشد.
برخی افراد برای کاهش اضطراب یا ایجاد حس کنترل، به رفتارهای هیجان‌طلبانه مثل ورزش‌های خطرناک یا روابط ناسالم روی می‌آورند.
اعتیاد به هیجان می‌تواند جذاب باشد، اما پیامدهای پنهان زیادی دارد. اگر خودتان یا کسی را می‌شناسید که به هیجان وابسته است، این مقاله می‌تواند راهنمایی برای درک بهتر و مدیریت این احساسات باشد.
لطفا جهت مشاوره با شماره های زیر تماس بفرمایید:
کلیه حقوق این سایت متعلق به مرکز مشاوره اینجامکث می باشد.