مرکز مشاوره اینجامکث
در این مقاله خواهید فهمید که شایستگی های مدیریتی چیست و انواع شایستگی های مدیریتی کدام موارد را شامل می شود، پس با توسعه مدیران مکث تا انتها همراه باشید. در دنیای امروز تاثیر و نقش شایستگی های مدیریتی بر بهبود و ارتقاء عملکرد منابع انسانی و تحقق اهداف سازمانی به قدری چشمگیر است که سبب شده به عنوان مهم ترین سرمایه و شاخص ترین اهرم های رشد در سازمان ها شناخته شوند. شایسته گزینی و شایسته پروری در سازمان ها نیازمند یک سیستم مدیریتی شایسته است تا بتواند بستر لازم را برای جذب افراد مستعد و پرورش استعدادها فراهم آورد.
انتخاب و انتصاب مدیران شایسته به منظور شناسایی، جذب و مدیریت افراد مستعد مستلزم طراحی و پیاده سازی یک الگوی اثربخش بر اساس شایستگی های مدیریتی و شناخت انواع شایستگی های مدیریتی الزامی و بسیار اثر بخش است. الگویی که قادر باشد افراد مستعد و شایسته را در حوزه های مدیریتی و دیگر موقعیت های کلیدی مورد نیاز در سازمان شناسایی و انتخاب کند. چنانچه گزینش و انتصاب افراد در رده های مختلف سازمانی به ویژه سطوح مدیریتی بر اساس معیارهای یک مدل استاندارد و بومی انجام گیرد، عملکرد کارکنان بهبود یافته و اهداف سازمان تحقق خواهد یافت.
در سال های اخیر، مدیران ارشد به عنوان مهمترین عامل پرورش و توسعه منابع انسانی شناخته شده اند و در صورتی می توانند به عنوان عاملی موثر جهت شناسایی و پرورش شایستگی ها و استعدادها ایفای نقش کنند که خودشان از شایستگی های لازم و کافی برخوردار باشند.
با توجه به اهمیت و ضرورت وجود مدیران شایسته برای انتصاب و مدیریت کارکنان شایسته، 2 پرسش چالش برانگیز مطرح می شود.
اگر استراتژی و رویکرد سازمان ها بر این اساس باشد که مدیران و کارکنانی شایسته جهت تصدی پست های کلیدی استخدام و به کار گمارده شوند، ناگزیرند که الزامات و زیرساخت های لازم را ایجاد نمایند. تدوین مدل شایستگی یکی از مهم ترین زیرساخت های لازم است. شایسته گزینی و شایسته سالاری مبتنی بر مدل شایستگی یک فرآیند نظام مند است که تنها به گزینش و انتصاب افراد مستعد و شایسته ختم نمی شود.
پرورش شایستگی ها و برنامه ریزی برای رشد و توسعه استعدادها از اقدامات موثر برای شایسته سالاری در سازمان ها است. علاوه بر این، مدل های شایستگی می توانند به عنوان ابزاری معتبر و پایا برای ارزیابی وضعیت موجود به کار گرفته شوند. سازمان ها بر مبنای مدل های شایستگی می توانند علاوه بر ترسیم وضعیت مطلوب قابل تحقق، شکاف میان وضعیت موجود و مطلوب را شناسایی و ارزیابی کرده و درصدد رفع آن تلاش کنند. مدل های شایستگی داده ها و اطلاعات کاربردی و مفیدی را برای توسعه و پرورش شایستگی ها و استعداهای سازمان فراهم می آورد.
سازمان ها برای پیاده سازی نظام شایسته پروری نیازمند بهره مندی از چهارچوب و الگویی مشخص و معتبر برای انتخاب، انتصاب و توسعه افراد هستند. تعریف شایستگی های مدیریتی و تدوین یک چهارچوب استاندارد برای شناسایی شایستگی ها، بهبود و توسعه افراد مستلزم اتخاذ یک رویکرد بومی و مختص هر سازماناست. چشم انداز، ماموریت، اهداف کلان، استراتژی ها و فرهنگ و جو سازمان ها از مهم ترین عوامل تعیین کننده در تدوین الگو و مدل شایستگی هستند.
در شرایط ناپایدار و غیرقابل پیش بینی عصر حاضر، تمام سازمان ها نیازمند مدیران و رهبران باتجربه و کارآمد هستند تا بتوانند از این طریق قابلیت های رقابت پذیری خود را ارتقاء دهند و در مواجه با تغییرات و تحولات کسب و کار خود دوام بیاورند. تجربیات مدیران و رهبران شایسته تاثیرات چشمگیری بر ارتقاء عملکرد سازمان دارد.
برگزاری کانون توسعه یکی از راهکارهای اثربخش برای آموزش شایستگی های مدیریتی مورد نیاز مدیران و رهبران سازمان است. برنامه های آموزشی کانون توسعه می تواند به صورت هدفمند و یکپارچه بستر یادگیری مستمر را فراهم آورد.
پیش از دانستن این موضوع که شایستگی های مدیریتی چیست و انواع شایستگی های مدیریتی کدام است لازم است تعریفی از خود واژه شایستگی داشته باشیم. تعریف شایستگی ها و لزوم کاربست آن ها در سازمان ها نخستین بار در اوایل دهه 1970 مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفت و به عنوان یکی از کلیدی ترین عوامل بهبود عملکرد سازمان ها پیشنهاد شدند. برای تعیین و تببین شایستگی ها و کارکردهای آن ها تعاریف متنوعی ارائه شده است.
شایستگی ترکیبی از ویژگی ها و قابلیت های اساسی افراد است که به عملکرد موثر و اثربخش آن ها مطابق با استانداردهای مورد انتظار منجر شده و می تواند کیفیت رفتار و عملکردشان را در حیطه وظایف و شرح شغلی آن ها پیش بینی کند. شایستگی صرفا انجام وظایف مربوط به شرح شغلی افراد نیست، منظور از شایستگی توان و قابلیت فرد در به کارگیری و بسط دانش عمیق، نگرش و تجربیاتش در موقعیت های مختلف شغل مورد نظر است.
کارکنان شایسته قادرند دانش، نگرش، مهارت و تجارب شان را در بستر شغلی خود تعمیم دهند. چنین قابلیتی می تواند ریسک پذیری و توان انطباق و سازگاری آن ها را با تغییرات به طور فزاینده ای تقویت کند.
مدل شایستگی مدیران مجموعه ای از قابلیت های ویژه و اثرگذار است که علاوه بر شایستگی های عمومی و تخصصی مورد نیاز سازمان، شایستگی های مدیریتی را نیز در بر می گیرد. برای تصدی پست های مدیریتی در سازمان ها برخورداری از برخی شایستگی های مدیریتی ضروری بوده و در اغلب مدل های شایستگی پیشنهاد شده اند. در اکثر این مدل ها، مهمترین شاخص های شایستگی مدیران مبتنی بر نگرش و بینش، دانش، مهارت، توانایی، ویژگی ها و مشخصه های شخصیتی، اعتبار عمومی و اعتبار حرفه ای آن ها تعریف شده است.
الگوها و مدل های مختلف برای هر یک از این شاخص ها، شایستگی های متفاوتی را تعیین کرده اند که عبارتند از:
نفوذ و تاثیرگذاری، برقراری ارتباط موثر (مشاهده هدفمند، شنیدن فعال، ارائه بازخورد) با ذی نفعان داخلی و خارجی سازمانی، تسلط بر فنون مذاکره و توان متقاعد سازی دیگران، همکاری و تعامل، مربیگری و توسعه و پرورش کارکنان، مدیریت و ارزیابی عملکرد و مواردی دیگر.
تفکر سیستمی، تفکر استراتژیک، تصمیم گیری برای حل مساله، خودارزیابی و مدیریت خود، ریسک پذیری، پذیرش ابهام و پیچیدگی، مدیریت تغییر و تنوع، مدیریت زمان و استرس، توانایی پاسخ گویی در محیط کار، توانایی تفویض اختیار و موارد دیگر.
اخلاق حرفه ای، صداقت، انصاف، احترام به حقوق و منافع دیگران، امانت داری، رازداری، تعهد و مسئولیت پذیری، انعطاف پذیری و غیره.
به طور کلی بررسی و مطالعه انواع الگوها و مدل های شایستگی مدیران نشان می دهد که تمرکز اصلی آن ها بر آن دسته از شایستگی هایی مدیریتی است که سبب عملکرد برتر و اثربخش مدیران در انجام وظایف و کارکردهای مدیریتی می شود. به عبارت دیگر مدل های شایستگی مدیران مبتنی بر شایستگی هایی است که مدیران با اتکا بر آن ها قادر باشند با استفاده بهینه از منابع و در جهت ارتقاء عملکرد و تحقق اهداف سازمان برنامه ریزی، تصمیم گیری، سازماندهی، هماهنگی، هدایت، کنترل و نظارت کنند.
انواع شایستگی های مدیریتی در گرو دانش، نگرش و مهارت هایی است که میزان تاثیرگذاری و نفوذ مدیران را بر کارکنان و مشتریان و تمام ذی نفعان سازمان را تقویت می کند. در همین راستا برقراری ارتباط بین شایستگی های فردی، نوع کسب و کار و محیط سازمانی در تعیین شایستگی های مدیریتی و تدوین مدل شایستگی بسیار مهم و ضروری است. مدل های شایستگی و شاخص های مورد نیاز در هر جامعه و سازمانی متفاوت بوده و نمی توان یک الگوی واحد و استاندارد جهت تعیین شایستگی های مدیریتی تمام سازمان ها ارائه داد.
در هر سازمانی شایستگی های مدیریتی باید مورد بررسی قرار بگیرد تا بتوان با ارائه یک مدل جامع، بومی و منطبق بر اولویت ها و نیازهای سازمان، زمینه انتخاب و انتصاب مدیران شایسته را فراهم کرد. استفاده از مدل های شایستگی موجود در سازمان ها و یا الگوهای پیشنهاد شده در پژوهش ها بدون اتخاذ رویکرد بومی سازی با شکست مواجه خواهد شد. این مدل ها تنها می توانند مبنایی برای تفکر درباره شایستگی های مدیریتی و راهنمایی برای عدم تکرار اشتباهات و یا به کار بستن راهکارهای مثبت و مفید باشد.
سازمان ها باید تعیین شایستگی های مدیریتی و تدوین مدل شایستگی را به عنوان یک استراتژی اثربخش، بلندمدت و مستمر تلقی کنند تا عملکرد سازمان بهبود یافته و اهدافش محقق شود. دستیابی به مدیران و کارکنانی شایسته، مستعد و هدفمند امری یکباره، اتفاقی و تصادفی نیست و مستلزم صرف زمان، هزینه و مطالعه است.
سازمان ها برای تعیین شایستگی های مدیریتی باید ماموریت، چشم انداز، اهداف، ارزش ها، فرهنگ و جو سازمان را بررسی کرده و در اولویت قرار دهند. از نظرات، انتقادات و پیشنهادات تمام ذی نفعان تاثیرگذار داخلی و خارجی سازمان برای تعیین و شناسایی شایستگی های مدیریتی بهره بگیرند.
نتایج تحقیقات و پژوهش های معتبر و همچنین مدل های شایستگی سازمان های موفق داخلی و خارجی را مطالعه کرده و با فرهنگ، نیازها و اولویت ها و همچنین نوع کسب و کار سازمان مطابقت دهند. شایستگی های مدیریتی مهم و اصلی را براساس نیازها و اولویت های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت سازمان شناسایی و صورت بندی کنند.
موسسه توسعه مدیران مکث با داشتن تیم تخصصی در زمینه (طراحی و تدوین مدل شایستگی و اجرای کانون های ارزیابی و توسعه)، آماده همکاری با شرکت ها و سازمان های مختلف می باشد.
لطفا جهت مشاوره با شماره های زیر تماس بفرمایید:
کلیه حقوق این سایت متعلق به مرکز مشاوره اینجامکث می باشد.