مرکز مشاوره اینجامکث
داروی اگزازپام متعلق به مجموعه دارویی بنزودیازپین ها است. از انواع دیگر بنزودیازپین ها میتوان به لورازپام کلونازپام و دیازپام اشاره کرد. بنزودیازپین ها نام یک مجموعه دارویی بزرگ برای درمان اختلالات سیستم عصبی است که انواع داروها با خاصیت آرام بخشی، خواب آوری و تسکین دهندگی را به منظور کاهش فعالیت مغز در خود جای داده است. جایگاه اثر داروهای این خانواده، سیستم عصبی مرکزی مهره داران میباشد. خانواده دارویی بنزودیازپین ها دارای اثرات درمانی متفاوتی هستند و در بازه های زمانی کوتاه مدت تا بلند مدت تقسیم بندی میشوند. بعضی از داروهای این خانواده دارای نیمه عمر کوتاه مدت در بازه زمانی کمتر از 12 ساعت، نیمه عمر متوسط بین 12 تا 24 ساعت و نیمه عمر بلند مدت بیش از 24 ساعت میباشند.
نکته مهم: تجویز دارو تنها با نسخه روان پزشک باید باشد.
اگزازپام با فرمول شیمیایی C15H11ClN2O2 و با جرم مولکولی 72/286 می باشد که برای درمان اختلالات زیر مناسب است.
اگزازپام، نامهای تجاری زیادی دارد اما معروفترین نام تجاری آن سراکس میباشد. این دارو بصورت خوراکی و به صورت کپسول یا قرص 10 میلیگرم، 15 میلیگرم یا 30 میلیگرم تولید شده و مورد مصرف قرار میگیرد. اگزازپام در زمره داروهایی با اثر سریع اما کوتاه مدت است. این دارو بعد از اتصال به پروتئینهای پلاسما در بازه زمانی 6 تا 12 ساعت در بدن نقش خود را ایفا میکند و سپس از طریق سیستم ادراری از بدن دفع میشود.
مطالعات نشان داده است که بیشتر بیماریهای مرتبط با سیستم عصبی بخصوص اضطراب، صرع، اوتیسم و اسکیزوفرنی، بی خوابی در اثر کاهش میزان اسید آمینه غیر پروتئینی، گاما آمینو بوتیریک اسید است. این کاهش در اثر نقص و یا اختلال در زیر واحدهای گیرنده گاما آمینو بوتیریک اسید، آنزیم های سنتز کننده و یا انتقال دهنده های گاما آمینو بوتیریک اسید میباشد.
گاما آمینو بوتیریک اسید که به اختصار به آن گابا می گویند، یک اسید آمینه و یک نوروترانسمیتر مهاری و بازدارنده در سیستم عصبی است. گلوتامات طی یک فرایند بیوشیمیایی به واسطه آنزیم سیتوپلاسمی گلوتامیک اسید دکربوکسیلاز و به کمک ویتامین B6 به عنوان کوفاکتور، تبدیل به گابا میشود. گابا یک اسید آمینه طبیعی ضروری در بدن است که در تنظیم میزان خواب، استرس و بهبود خلق و خوی موثر است. در پی کاهش گابا در بدن، افسردگی، بی خوابی، اضطراب و میل به مصرف مواد مخدر و الکل افزایش می یابد.
گیرنده ها یا رسپتورهای پذیرنده گابا درون مغز قرار دارند. این گیرندها در سه نوع GABAA،GABAB،GABAC می باشند. رسپتور GABAA،GABAC مسئول انتقال پیام های عصبی مهاری و بازدارنده هستند. در سطح این دو نوع رسپتور گابا، کانال های دریچه دار وابسته به لیگاند حضور دارند که پس از اتصال لیگاند یعنی گابا به رسپتور، تغییر ظاهری در رسپتور رخ میدهد که در پی آن دریچه کانال های وابسته به لیگاند باز شده و منجر به ورود یون کلر منفی به فضای درونی نورون یا محیط عصبی خواهد شد. وقتی میزان بار منفی درون آن قسمت افزایش یافت پتانسیل عمل متوقف شده و ارسال پیام با سرعت کمتری صورت میگیرد و فعالیت مغز کاهش خواهد یافت.
داروهای خانواده بنزودیازپین ها و به خصوص اگزازپام از دو طریق به کاهش فعالیت مغزی کمک میکنند:
میزان مصرف اگزازپام بر اساس تجویز پزشک و با در نظر گرفتن مقدار فاکتور گابا از طریق بررسی نتایج آزمایش و با در نظر گرفتن سن و وضعیت بیمار تعیین میشود.
از آن جایی که از تاثیر دقیق این دارو بر روی کودکان به صورت قطع شواهدی در دسترس نیست و هیچ دستورالعمل روشنی وجود ندارد، این دارو برای کودکان زیر 6 سال تجویز نمیشود اما برای کودکان در محدوده سنی 6 تا 12 سال ممکن است پزشک بر اساس تشخیص خود روزانه مقدار مشخصی را به صورت خوراکی جهت درمان تجویز کند.
اگزازپام مشابه سایر داروهای این خانواده دارای عوارض جانبی خواهد بود که پس از مصرف ممکن است بیمار را نگران کند در صورتی که کاملاً نرمال و طبیعی هستند. از جمله این عوارض میتوان به خواب آلودگی، خستگی، سرگیجه، تاری دید، سردرد، ضعف، تغییر میزان اشتها، یبوست و یا حتی اسهال اشاره کرد.
در اثر استفاده از دوز بیشتر اگزازپام و در اثر حساسیت بیمار با این دارو عوارض جدی تر و خطرناک تری همچون تب، ضربان قلب نامنظم، تنگی نفس و بثورات پوستی رخ خواهد داد که باید سریعاً به پزشک مراجعه کرد.
مصرف بنزودیازپین ها به خصوص اگزازپام باعث ایجاد وابستگی و یا نوعی اعتیاد به این دارو خواهد شد. پس علاوه بر اینکه میزان دوز مصرف دارو باید تحت نظر پزشک صورت گیرد. برای قطع دارو هم باید نظر روان پزشک را جویا شد. اصولاً روان پزشکان برای کاهش وابستگی بدن به دارو، میزان مصرف دارو را به مرور کاهش داده و سپس قطع می کنند زیرا قطع یکباره اگزازپام باعث بی خوابی، دردهای عضلانی، بی قراری و تشدید اضطراب خواهد شد.
در کنار مصرف این دارو، با مصرف مواد غذایی حاوی گلوتامات همچون ماهی سالمون، موز، اسفناج، گردو، بادام، برنج، نوشیدن روزانه دمنوش هایی همچون چای سبز، جنسینگ و یا بابونه، استشمام رایحه خوش گیاهان معطری همچون یاس، بابونه، اسطوخودوس و بادرنجبویه، انجام تمرینات بدنی همچون ورزش و پیاده روی و انجام حرکات ذهنی همچون یوگا و مدیتیشن؛ به طور طبیعی، میزان سطح اسیدآمینه؛ گاما آمینو بوتیریک اسید را در بدن خود بالا ببرید تا کمتر دچار اختلالات سیستم عصبی به خصوص اضطراب، افسردگی، گرفتگی عضلات و بی خوابی شوید.
منابع: ncbi.nlm.nih.gov، vertavahealth.com
لطفا جهت مشاوره با شماره های زیر تماس بفرمایید:
کلیه حقوق این سایت متعلق به مرکز مشاوره اینجامکث می باشد.