دیسکینزی زمانی اتفاق می افتد که بدن شما بگونه ای حرکت کند که نتوانید آنرا کنترل کنید. این اختلال میتواند فقط یک قسمت از بدن را تحت تاثیر قرار دهد، مانند سر و بازو یا میتواند کل بدن شما را تحت تاثیر قرار دهد. دیسکینزی در اثر آسیب هسته دمدار ایجاد میشود. هسته دمدار از ساختارهای عقده های قاعده ای است. این اختلال میتواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و گاهی اوقات در فعالیت های معمول روزانه میتواند اختلال ایجاد کند. همچنین دفعات و زمان وقوع آن متفاوت است. گاهی اوقات این اختلال در افراد مبتلا به بیماری پارکینسون دیده میشود که معمولاً به عنوان یک عارضه جانبی درمان طولانی مدت لوودوپا است.
مقایسه دیسکینزی ناشی از لوودوپا در مقابل دیسکینزی با تاخیر
اگر دیسکینزی شما ناشی از مصرف لوودوپا باشد، پزشک ممکن است آنرا به عنوان یک اصطلاح عمومی (دیسکینزی) یا دیسکینزی ناشی از لوودوپا (LID) معرفی کند. لوودوپا دارویی است که برای درمان بیماری پارکینسون استفاده میشود. لوودوپا مانند دوپامین عمل میکند و گاهی اوقات میتواند محیطی را ایجاد کند که در آن دوپامین بیش از حد یا خیلی کم در بدن وجود داشته باشد و باعث حرکات غیرقابل کنترل شود.
دیسکینزی با تاخیر (TD) توسط دارو نیز ایجاد میشود. اما این اصطلاح زمانی استفاده میشود که حرکات غیرقابل کنترل ناشی از داروهایی برای شرایط سلامت روان (مانند افسردگی و اسکیزوفرنی) باشد. دیسکینزی با تاخیر معمولاً زمانی از بین می رود که فرد مصرف آن داروی خاص را متوقف کند اما گاهی اوقات میتواند سال ها طول بکشد. بنابراین:
- دیسکینزی یک اصطلاح عمومی برای توصیف حرکات غیرقابل کنترل و غیر ارادی است؛
- دیسکینزی ناشی از لوودوپا (LID) که در حین یا بلافاصله پس از تزریق لوودوپا به فردی رخ میدهد؛
- دیسکینزی دیررس (TD) که در اثر مصرف داروهای ضد روان پریشی ایجاد میشود و ممکن است حدود یک ماه پس از قطع دارو برطرف شود (اما میتواند مادام العمر نیز باشد).
علائم دیسکینزی چیست؟
علائم این اختلال از فردی به فرد دیگر متفاوت است. علائم میتوانند با حرکت خفیف سر، بازو یا پا بسیار خفیف باشند همچنین میتوانند شدید باشند و شامل چندین قسمت از بدن هستند که به طور غیرارادی حرکت میکنند.
برخی از علائم آن ممکن است به شرح زیر باشد:
- بی قراری
- مچاله شدن بدن
- تاب خوردن بدن
- تکان دادن سر
- بی قراری
دیسکینزی با لرزشی که اغلب در بیماری پارکینسون اتفاق می افتد، ارتباطی ندارد.
دیسکینزی چگونه درمان میشود؟
هنگامیکه دیسکینزی نتیجه مستقیم مصرف لوودوپا باشد، درمان از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخی از گزینه های درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تنظیم دوز لوودوپا برای جلوگیری از نوسانات زیاد در مقدار دوپامین در سیستم شما
- مصرف لوودوپا به صورت انفوزیون مداوم یا فرمولاسیون طولانی مدت
- مصرف آمانتادین با رهش طولانی مدت (Gocovri) که برای درمان دیسکینزی تایید شده است.
- مصرف لوودوپا در دوزهای کمتر
- مصرف دودوپا، دارویی که به تثبیت مقدار دوپامین در خون کمک میکند که ممکن است به عملکردهای حرکتی نرم تر کمک کند.
- تحریک عمیق مغز که یک درمان جراحی برای علائم شدید است. برای اینکه این درمان موثر باشد، باید معیارهای خاصی رعایت شود. از پزشک خود بپرسید که آیا این گزینه برای شما مناسب است یا خیر. تحریک عمیق مغز تنها زمانی انجام میشود که سایر درمان ها جواب نداده باشند.
مانند هر درمان دیگری، حتماً قبل از تصمیم گیری در مورد بهترین درمان برای خود، همه عوارض جانبی را با پزشک خود در میان بگذارید.
علل ایجاد دیسکینزی چیست؟
معمولاً به دلیل استفاده طولانی مدت از داروی لوودوپا ایجاد میشود. لوودوپا دارویی است که در درمان بیماری پارکینسون استفاده میشود. لوودوپا سطح دوپامین را در مغز افزایش میدهد. افراد مبتلا به پارکینسون فاقد سلول های مغزی تولید کننده دوپامین هستند. لوودوپا جایگزین دوپامین برای مبتلایان به پارکینسون و همچنین سایر شرایطی است که سطوح پایین دوپامین را شامل میشود. با این حال، سطح دوپامین شما با مصرف لوودوپا افزایش می یابد و با از بین رفتن لوودوپا کاهش می یابد. اعتقاد بر این است که این تغییرات در سطوح دوپامین علت حرکات غیرارادی دیسکینزی است.
تفاوت های دیسکینزی با دیستونیا چیست؟
گاهی اوقات ممکن است دیستونیا با دیسکینزی اشتباه گرفته شود. با این حال، به جای حرکات غیرارادی دیسکینزی، دیستونیا باعث میشود که ماهیچه های شما زمانیکه نمی خواهید حرکت دهید، منقبض شوند. در دیستونی، این اسپاسم ها میتوانند برای مدت طولانی ادامه داشته باشند. دیستونیا میتواند ناشی از بیماری پارکینسون باشد، اما عارضه جانبی دارو نیست. دیستونی اغلب پاها، تارهای صوتی، دست ها یا پلک ها را درگیر میکند. در بسیاری از مواقع فقط یک طرف بدن را تحت تاثیر قرار میدهد.
منبع: healthline.com
