همه ما میدانیم که بچه ها ممکن است به دلایل مختلفی مانند بدست آوردن آنچه میخواهند یا اجتناب از مشکلات دروغ بگویند. هرچه بیشتر آنها را دروغگو و خیانتکار خطاب کنید، در حقیقت در حال تقویت دروغگویی در فرزندانتان هستید. دلایل زیادی وجود دارد که بچه ها ممکن است حقیقت را نگویند. شناسایی علت دروغ کودکان، به والدین این امکان را میدهد تا بتوانند فرزندشان را به نحوی هدایت کنند که کودک حقیقت را بیان کند. به همین علت در ادامه مقاله قصد داریم تا به دلایل دروغ کودکان و کارهایی که والدین میتوانند برای کاهش دروغگویی در کودکان انجام دهند، بپردازیم.
چرا کودکان دروغ میگویند؟
اغلب والدین معتقدند که بچه ها برای بدست آوردن چیزی که میخواهند، اجتناب از عواقب یا رهایی از کاری که نمیخواهند انجام دهند، دروغ میگویند. این دلایل رایجی است اما دلایل دیگری نیز وجود دارد که کودکان نمیخواهند حقیقت را بگویند:
برای تست کردن یک رفتار جدید
روانشناسان معتقدند یکی از دلایلی که کودکان دروغ میگویند این است که آنها این رفتار را به تازگی کشف کرده -اند و میخواهند آنرا امتحان کنند تا ببینند چه اتفاقی می افتد؛ درست مانند دیگر رفتارها. احتمالا کودک در این موقعیت با خود فکر میکند که «این کار چه فایده برایم خواهد داشت؟»، «چه چیزی به من میرسد؟».
برای افزایش عزت نفس و کسب تایید
معمولا کودکانی که اعتماد به نفس کافی ندارند، ممکن است دروغ های بزرگی بگویند تا خود را خاص تر و با استعدادتر جلوه دهند و توجه دیگران را کسب کنند. از این طریق، آنها اعتماد به نفس خود را افزایش میدهند. یک روانشناس گزارش میکند که یک دانش آموز کلاس هشتمی در 80 درصد مواقع، به شدت اغراق میکرد. به عنوان مثال پسر میگوید که به یک مهمانی رفته است و وقتی از در وارد شد، همه شروع به خواندن برای او کرده اند.
برای دور کردن تمرکز از خودشان
کودکانی که دارای اضطراب یا افسردگی هستند، ممکن است در مورد علائم خود دروغ بگویند. چرا که نمیخواهند توجه دیگران به سمتشان باشد. ممکن است حتی مشکلات خود را خیلی کم نشان دهند تا دیگران درمورد آنها نگران نباشند. به عنوان مثال ممکن است بگویند: «نه، نه، دیشب خوب خوابیدم.»
صحبت کردن قبل از اینکه فکر کنند
دکتر کارول برادی، روانشناس بالینی که با بسیاری از کودکان مبتلا به ADHD کار میکند، معتقد است این کودکان ممکن بدلیل تکانشگری دروغ بگویند. او میگوید: «یکی از مشخصه های تکانشی بودن کودکان مبتلا به ADHD، این است که قبل از فکر کردن صحبت میکنند، بنابراین بدلیل این مشکل ممکن است دروغ بگویند.»
دروغ های مصلحتی وجود دارد
در موقعیت های خاصی ممکن است والدین کودکان را تشویق کنند تا دروغ مصلحتی بگویند. چرا که میخواهند فرزندان خود را از احساسات دیگران دور نگه دارند. به عنوان مثال ممکن است بگویند به جای اینکه ساعت 9 از خواب بلند میشوند، ساعت 7 از خواب بلند میشوند.
پیشنهاد میکنیم انجام دهید: تست آنلاین و رایگان هوش کودک
کاری که والدین میتوانند با دروغ گویی انجام دهند
روانشناسان معتقد هستند که ابتدا باید به کارکرد دروغ فکر کنیم. البته هیچ دستورالعمل سفت و سختی برای واکنش به دروغ ها وجود ندارد. از طرفی دیگر، واکنش ما به دروغ کودکان، به عملکرد دروغ ها و شدت آن بستگی دارد. در ادامه سطوح مختلف دروغ ها آمده است که پیامدهای متفاوتی را به همراه خواهد داشت.
دروغ سطح 1
روانشناسان معتقدند زمانی که دروغ هایی گفته میشود که برای جلب توجه است، بهتر است آنرا نادیده بگیرید. لازم نیست بطور تندی به کودک بگوییم که:« این دروغ است. میدانم که این اتفاق برای تو نیفتاده». روانشناسان پیشنهاد میکنند که والدین رویکردی ملایم تر داشته و تنها نتیجه ای که کودک میخواهد (یعنی جلب توجه کردن) ارائه نشود.
این امر به ویژه زمانی که دروغ ناشی از اعتماد به نفس پائین است، صادق خواهد بود. برای مثال اگر فرزندانتان میگوید که امروز در بازی فوتبال 10 گل زده است و همه او را روی شانه هایشان گذاشتند، درست نیست که به او بگویید که:«این دروغ است». برای این دروغ ها که به کسی آسیبی نمیرسد اما رفتار خوبی هم نیستند، نادیده گرفتن و هدایت کردن کودک به آنچه که واقعی تر است، راه حلی مناسب به نظر میرسد.
دروغ سطح 2
اگر راهکار قبلی کارساز نباشد، والدین میتوانند یک توبیخ ملایم را ارائه کنند تا کودک درمورد موضوع شفاف تر توضیح دهد. در این شرایط والدین میتوانند به دروغ کودک برچسب "داستان بلند" بزنند. به عبارتی دیگر، یکی از والدین در واکنش به دروغ کودکشان میتواند به آرامی بگوید: «این به نظر داستان بلندی است. چرا دوباره تلاش نمیکنی به من بگویی واقعا چه اتفاقی افتاده است؟»
دروغ سطح 3
اگر موضوعی جدی تر باشد، مانند اینکه نوجوانان درمورد جایی که بوده اند یا تکالیف خود دروغ میگویند، بهتر است فرزندان به عواقب کارشان فکر کنند. آنها باید بدانند این نوع دروغ ها عواقبی خواهد داشت. در این شرایط، باید توبیخ هایی وجود داشته باشد اما کوتاهمدت. این کار به کودک فرصتی میدهد تا به انجام رفتارهای بهتر بازگردد. نمونه هایی از توبیخ میتواند شامل، گرفتن تلفن همراه از آنها برای یک ساعت یا انجام کار روزمره باشد.
البته باید توجه داشت این توبیخ، باید با میزان دروغ تناسب داشته باشد. برای مثال اگر کودکی گفته باشد که در تمام هفته هیچ تکلیفی نداشته و والدین متوجهشوند که هر روز تکلیف دارند، میتوانند به کودک بگویند که باید تمام کارهای عقب مانده را انجام دهد. اگر کودکی را زده است و درمورد آن دروغ گفته است، باید بداند کتک زدن عواقبی دارد و باید با نوشتن یک نامه عذرخواهی از دوست خود معذرت خواهی کند.
راه هایی برای کمک به فرزندان برای کاهش دروغ گفتن
بگذارید بدانند گفتن حقیقت عواقب را کاهش میدهد
والدین میتوانند کودک را به خاطر گفتن حقیقت تحسین کنند و به او بگویند که گفتن حقیقت موجب شده است بیشتر به او اعتماد کنند و توبیخ او را کاهش دهند. البته توجه داشته باشید که کودکان و نوجوانان نباید فکر کنند که عواقب آن قابل مذاکره است. ممکن است کودکان بگویند « من حقیقت را به شما گفتم و شما همچنان من را تنبیه میکنید. این فقط باعث میشود که دیگر هرگز حقیقت را نگویم». والدین هرگز نباید در این موقعیت تسلیم کودک شوند.
زمان بدهید
میتوانید به فرزندتان بگویید:« من میروم و 10 دقیقه به تو فرصت میدهم و سپس برمیگردم و دوباره میپرسم تا شاید بخواهی نظر خود را تغییر دهی و پاسخ دیگری به من بدهی». دراین صورت اگر کودک بدلیل ترس از عواقب یا ناامیدن کردن والدین دروغ گفته باشد، این فرصت را دارد تا تصمیم بگیرد که میخواهد دروغ بگوید یا نه.
از مقدمه استفاده کنید
والدین میتوانند به کودکشان یادآوری کنند که انتظار عالی بودن را ندارند و به کودک کمک کنند تا حقیقت را بگوید. میتوانید بگویید:« میخواهم سوالی بپرسم و شاید چیزی به من بگویی که واقعا نمیخواهم بشنوم. به یاد داشته باش، من تو را دوست دارم و میدانم گاهی اوقات مردم اشتباه میکنند. بنابراین میخواهم پاسخی صادقانه به من بدهی».
زمان بیشتری برای فکر کردن به کودکان مبتلا به ADHD بدهید
کودکان مبتلا به بیش فعالی/نقص توجه، مستعد پاسخ دادن بدون فکر کردن هستند که موجب دروغ بودن پاسخ میشود. دراین شرایط والدین یا معلم، باید زمان بیشتری به آنها بدهد تا قبل از صحبت کردن درباره مسائل فکر کنند.
کارهایی که والدین نباید انجام دهند
کودک را در تنگنا نگذارید
این کار میتواند تنها موجب شود کودک دروغ بگوید. بهتر است والدین به جای سوال پرسیدن، مستقیما سراغ موضوع رفته و درمورد آن بحث کنند.
به فرزندتان برچسب دروغگو نزنید
این بزرگترین اشتباهی است که میتوانید انجام دهید. این کار موجب میشود نسبت به خود احساس بدی داشته باشند و ممکناست دروغ گفتن را تقویت کند.
منبع: childmind.org
