چند همسری در مقابل تک همسری است و به وضعیتی اشاره دارد که در آن زن یا مرد بیش از یک همسر داشته باشد. اصطلاح چند همسری، تعداد زوج یا زوجه را مشخص نمی کند و به طور کلی به معنای وجود رابطه زناشویی فرد با بیش از یک زن یا یک مرد است. در بیشتر کشورهای توسعه یافته زندگی زناشویی فقط به صورت تک همسری است و مرد یا زن به طور قانونی نمی توانند در یک زمان با بیش از یک نفر ازدواج کنند. اما چند همسری هنوز جایگاه خود را در بسیاری از جوامع و فرهنگ ها حفظ کرده است.
نگاه تمدن غربی به چند همسری
چند همسری در تمدن غربی هم با این ایده که یک مرد می تواند بیش از یک همسر داشته باشد، روبرو شده است و این موضوع را در گذشته های خود مورد قبول می دانستند. در ایالات متحده آمریکا، نمایش های مضمونی با تعدد زوج مانند Big Love و Sister Wives جلب توجه زیادی کرده است. اگرچه تعدد زوجین توسط اکثر غربی ها به طور کلی غیرقابل قبول است، اما در مورد وضعیت اخلاقی آن عدم اطمینان و ابهام وجود دارد. به عنوان مثال، اگرچه جف حکم حبس ابد را دریافت کرد، این محکومیت به دلیل داشتن رابطه جنسی با دختران کم سن و سال بود، نه برای تعدد زوج پس هیچ قانونی نیز وجود ندارد که فردی به نام جف که چند همسری بودن را تجربه کرده است را مجازات کند.
اگرچه فرهنگ غربی رسماً در این باره نظر جالبی ندارند، اما چند همسری به اشکال مختلف در غرب وجود دارد اما رسمی نیست. به عنوان مثال، دونالد ترامپ و لری کینگ از همسران بزرگتر خود طلاق می گیرند تا با جوانترها ازدواج کنند، در اصل هدف چند همسری بودن نیز برای انتخاب جوانترها است (همان کاری که چند همسری انجام می دهد). افراد مشهور مانند هیو هنفر و چارلی شین آشکارا با چندین دوست دختر زندگی می کنند و ورزشکاران مختلف مرد، ستاره های راک و بازیگران صدها یا هزاران شریک جنسی دارند.
فلسفه و تاریخچه چند همسری
در جوامع انسانی از قدیم پدیده چند همسری همواره به مثابه امری طبیعی جلوه کرده است. قبل از پیدایش اسلام در میان اقوام ایرانی، یونانی، رومی، عرب، هندو، آفریقایی، چینی و ماچینی، شاید جایی نبوده که چند همسری وجود نداشته باشد. در جوامع فراعنه مصر یا برخی دوره ها در جوامع یونانی و رومی هم که علناً جامعه به تک همسری شهرت داشت، این قانون شامل روسا و فراعنه نمیشد از طرفی دیگر مفهوم تک همسری در آن به معنای وجود همسر مشروع و قانونی بود تا فرزندان او به عنوان نماد اصلی تداوم نسل به رسمیت شناخته شوند اما این قانون به معنای عدم ارتباط با سایر معشوقه ها و یا کنیزان نبود. نتیجه آنکه تک همسری به معنای وفادار ماندن زن به مرد بود و نه بالعکس.
اﻣﺮوزه در ﻧﻈﺎم ﻫﺎی ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻛﺸﻮرﻫﺎی ﻣﺴﻴﺤﻲ، ﺑﻪ ﺗﺒﻊ تفکر راﻳﺞ، ﺗﻌﺪد زوﺟﺎت ﻣﻨﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺟﺮم ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد، در حالی ﻛﻪ رواﺑﻂ ﺟﻨﺴﻲ آزاد و ﺑﺪون علاقه زوﺟﻴﺖ ﺑﺎ اﻓﺮاد ﻣﺘﻌﺪد در ﺟﻮاﻣﻊ ﻏﺮﺑﻲ و ﻣﺘﺄﺛﺮ از ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻏﺮب کاملاً ﻣﺠﺎز و آزاد ﺷﻤﺮده ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد، ﺗﻌﺪد زوﺟﺎت ﻫﻢ اﻛﻨﻮن در ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﻗﺎﻋﺪه وﺟﻮد دارد به طوری که در بعضی ﻛﺸﻮرﻫﺎی آﺳﻴﺎی ﺷﺮﻗﻲ، ﭼﻨﺪ زﻧﻲ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ و ﻗﻴﻮد ﺧﺎص ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.
انواع چند همسری
چند همسری شامل دو نوع چند زنی و چند شوهری می باشد. چند زنی حالتی است که در آن مرد در یک زمان با دو یا چند زن ازدواج کند. به طور معمول مردان در جوامعی که تعدد همسر در آنها رواج ندارد یک همسر دارند و حق داشتن چند زن اغلب محدود به افرادی است که دارای شرایط و منزلت والایی هستند. در چند شوهری نیز زن در یک زمان با دو یا چند نفر ازدواج میکند. البته این حالت که در آن یک زن بتواند به طور همزمان دارای دو یا بیش از دو همسر باشد پدیده ای نادر است که فقط در بعضی کشورها از جمله تبّت، نپال، هند و برزیل مشاهده شده است. بنابراین بطور ضمنی منظور از چند همسری فقط حالتی است که در آن مردی دارای بیش از یک زن می باشد.
چند همسری بودن از نظر روانشناسی
حال باید دانست روانشناسی چه نتیجه ای را برای چند همسری ها به هر شکلی نشان می دهد. برای پاسخ به این مورد، ما باید انواع جوامع در مقیاس کوچک را بررسی کنیم که تقریباً همه تکامل ها در آن رخ داده است. هنگامی که ما این کار را می کنیم، می فهمیم که این جوامع شکارچی و قبیله ای، در سراسر جهان، تعدد زوجین را به طور تاریخی اجرا می کنند.
پیشنهاد می کنیم این مقاله را حتما بخوانید: روانشناسی نفرت چیست
اگرچه بیشتر مردان این جوامع در تلاش برای تعدد زوجین و چند همسری بودن هستند، با این حال، تنها یک اقلیت می توانند به آن دست یابند، زیرا نگهداری از یک خانواده بزرگ، یک ثروت و وضعیت خوبی را می طلبد. در روانشناسی با این موضع که یک مرد چند همسر داشته باشد مخالفت های زیادی وجود دارد. اینکه روح زنان درگیر بیماری های زیادی خواهد شد و حتی وجود دلایل اقتصادی نیز یکی از مشکلات در رابطه با این موضوع است.
دلیل پیشرفت چند همسری بودن در کل جهان
به دلیل اینکه نگهداری و ثروت در جوامع کوچک، به طور کلی دشوار است، حتی مردانی که به تعدد زوجین دست می یابند، معمولاً نمی توانند بیش از دو یا سه همسر داشته باشند. تا پیدایش تمدن کشاورزی در مقیاس بزرگ، چند هزار سال پیش، امکان تصرف ثروت ممکن شد و مردان قدرتمند شروع به تجمع حرم سراهای بزرگ متشکل از صدها یا هزاران زن کردند. این الگوی به روشهای مشابه در سراسر جهان رخ داد، همانطور که لورا بتزیگ در استبداد و تکثیر دیفرانسیل توضیح می دهد. بنابراین، هنگامی که محدودیت های زیست محیطی بر تعدد زوجین برداشته شد، مردانی با موقعیت بالا شروع به تجمع بسیاری از همسران به خصوص در جامعه های کوچک کردند.
چالش های روانشناسی درباره چند همسری بودن
با توجه به شواهد متقابل فرهنگی، این سؤال که چه نوعی از سیستم ازدواج مستقیماً از روانشناسی جفت گیری تکامل یافته انسان ناشی می شود، به نظر می رسد یک مسئله بسیار چالش برانگیز باشد زیرا آن سیستم چند همسری است. بیشتر مردان اجدادی آرزوی تعدد زوج را داشته اند، حتی اگر تنها یک اقلیت بتوانند به آن دست یابد، در حالی که بسیاری از زنان اجدادی تصور می کردند که منافع شخصی خود را بهتر میتوان به عنوان همسر انجام دهند.
ذهن انسان مدرن از سازگاری های روانی رمزگذاری شده ژنتیکی برای رفتار جفت گیری اجدادی تکامل یافته است. به همین دلیل است که علی رغم تلاش های غرب برای لغو چند همسری بودن به نفع یک سیستم ازدواج، آنقدر تعدد زوجی در فرهنگ غربی وجود دارد که زیست شناس ریچارد الکساندر از آن به عنوان «تک همسری تحمیل اجتماعی» یاد می کند.
چند همسری و تک همسری
چند همسری ممکن است انسان را قادر به داشتن فرزندان بیشتری کند، اما تک همسری در برخی شرایط می تواند یک استراتژی تولید مثل موفق تر باشد. به ویژه، با نگهبانی از یک زن، یک مرد می تواند اطمینان حاصل کند که پایداری در ازدواج و عشق را می تواند به خوبی تجربه کند. امروزه، بیشتر کشورهایی که تعدد زوجین را قبول می کنند همواره به شکل چند همسری کشورهایی هستند که اکثریت مسلمان یا اقلیت مسلمان دارند. در بعضی از کشورها مانند هند، چند همسری بودن فقط برای مسلمانان قانونی است. در سایر موارد مانند روسیه و آفریقای جنوبی غیرقانونی است اما جرم خاصی ندارد.
