اهمیت تیم سازی و کار تیمی در موفقیت استارت آپها به اندازه ای زیاد شده است که نیاز به برون سپاری و اجرای آن توسط تیم های تخصصی را دارد. توسعه مدیران مکث با بهره گیری از دانش روانشناسی صنعتی و سازمانی چه از منظر اجرا و چه در جهت آموزش تیم سازی خدمات بسیار متنوعی دارد. یکی از چالش های حیاتی استارتاپ ها و شرکت های امروزی پاسخ به این پرسش اساسی است که چگونه می توان با وجود تغییرات فزاینده و غیر قابل پیش بینی محیط و رشد فناوری همچنان به بقا و رقابت ادامه داد.
اهمیت تیم سازی در موفقیت استارتاپ ها
اهمیت و ضرورت سرعت و انعطاف پذیری در پاسخ به این پرسش مطرح شده است. سازمانها و استارتاپ ها برای افزایش سرعت و انعطاف پذیری در تمام ابعاد و اجزای خود به تیم سازی و کار تیمی نیاز اساسی دارند. تیم سازی و کار تیمی به عنوان یک راهکار استراتژیک با هدف تغییرپذیری و رقابت پذیری استارتاپ ها و بر مبنای افزایش سرعت و برتری تکنیکال آنان شکل گرفته است.
تیم سازی و کار تیمی بر مبنای عملکرد موفق دانش بنیان، اعتمادسازی، یادگیری متقابل، هم افزایی و سرعت، خلاقیت، تحقیق و توسعه (R&D) توسعه فردی و تیمی شکل گرفته است. در سازمان های نوین، برخورداری از تیم های موفق، رهبران خلاق و کار تیمی اثربخش یک مزیت رقابتی بسیار مهم و اثربخش است. استقرار تیم ها در ساختارهای پویا، مسطح و شبکه ای سبب می شود افراد ابتکار عمل داشته و با احساس مسئولیت و تعهد بیشتری در پروژه های تیمی مشارکت و همکاری کنند. تیم سازی، کار تیمی و رهبری تیم از جمله مهارتهایی است که سازمانها باید به منظور آموزش سیستماتیک آن به کارکنان برنامه ریزی و سرمایه گذاری کنند.
خطرات اعضای تیم استارت آپ
اگر اعضای تیم استارت آپ ویژگی ها و انعطاف پذیری های مهم زیر را نداشته باشند بزرگترین خطر برای شکست کل سناریوی کاری است.
مشخصه ها و ویژگیهای رفتاری اعضای استارت آپ:
- آن ها پروژه های تیمی را به عنوان فرصت هایی برای یادگیری از خود و دیگران تلقی می کنند.
- پاسخ گویی تیمی نسبت به نتایج حاصل از ارزیابی عملکرد تیم ها باعث می شود مشارکت فعالانه و مسئولانه افراد افزایش یابد.
- خطاها و اشتباهات خودشان و همکارانشان را تحلیل میکنند، نقاط ضعف و قابل بهبودشان را شناسایی کرده و در جهت رفع و عدم تکرار آن می کوشند. یادگیری از تجارب و عدم تکرار آن ها سبب پایش عملکرد تیم ها می شود.
- درک ضرورت و اهمیت یادگیری مستمر از ویژگی های بارز تیمهای خلاق و اعضای آن ها است.
- اعضای تیم ها مزیت رقابتی خود را تنها در یک چیز میدانند: دستیابی به هم افزایی بیشتر
- اعضای تیمها تفکر انتقادی را به عنوان یک اصل پذیرفته اند. خلاقیت و نوآوری تیمها در گرو برخورداری از تفکر انتقادی است. آن ها به دنبال درک و فهم چیستی، چرایی و چگونگی تغییرات محیطی هستند تا محصولات و خدمات نوآورانه ای تولید کنند.
- هسته مرکزی کار تیمی در مهارت های حل مسئله خلاصه میشود. اعضای تیمها ضمن برخورداری از مدل های ذهنی خلاق میتوانند با اتکاء بر مهارتهای حل مسئله با مسئله های مبهم و پیچیده مواجه شده و برای آن ها راه حل ارائه دهند.
سازمان ها و استارت آپ های امروزی می کوشند تا سرعت و کیفیت تولید و توسعه کسب و کار خود را با تغییرات محیط هماهنگ سازند. آن ها با اتکاء بر تیم سازی و کار تیمی قادرند ظرفیت و قابلیت ساختارها، روش های تولید و عملیاتی خود را توسعه بخشند و از این طریق در مواجهه با تغییرات غیر قابل پیش بینی محیط با صرف کمترین هزینه بسیار سریع و منعطف عمل کنند. امروزه کسب و کارها با تمرکز بر تیم سازی، کار تیمی، فرآیندها و بازمهندسی آنها سعی دارند سرعت و کیفیت تولید، توسعه و پشتیبانی محصولات و خدمات خود را مدیریت کنند.
نکته کلیدی در استارت آپها
می توان گفت که کلیدی ترین رکن استارت آپ ها موفقت در کار تیمی است. اهمیت مزایای کار تیمی در کسب و کارها این است که بهره وری را افزایش میدهد. افراد زمانی که در یک تیم کار می کنند نسبت به زمانی که به تنهایی کار می کنند می توانند در مدت زمان مشابه به موفقیت بیشتری دست پیدا کنند. هر یک از اعضای گروه، مهارت ها، دستاوردها، دیدگاه ها و تجربیات منحصر به فرد خود را دارند که می توانند به گروه کمک کنند تا به اهداف مشترک دست پیدا کنند.
به عنوان مثال، اگر به دنبال عرضه محصولات جدید در کسب و کار خود هستید، عاقلانه است که تیمی ایجاد کنید که برای اطمینان از موفقیت راه اندازی شده است. جذب افراد از بخش های مختلف شرکت به این معنی است که افراد دارای مجموعه مهارت های متفاوتی هستند و شما می توانید نبود دانش را کمتر کنید.
ساختار طلایی در تیم سازی استارتاپ ها
در ابتدا و شروع کار استارتاپ ها یک تیم تعداد محدودی از افراد را با تخصصها و مهارتهای متفاوت حول یک هدف شفاف و مشترک گرد هم آمده اند. اعضای تیم نقشها و وظایف مشخصی دارند که با وجود تفاوت هایشان، همسو و مکمل نیز هستند. بلوغ اعضای تیم و وابستگی و تعامل متقابل آنها بسیار بیشتر از افراد حاضر در یک گروه کاری است.
جک ما مدیر موسسه علی بابا می گوید؛ مهم ترین مدیریت من در رشد علی بابا نگه داشتن اتحاد تیمی بود، که تعدادی افراد باهوش در کنار هم بتوانند کار کنند ولی دچار چالش نشوند.
اعضاء در تیم ها به طور منظم، مداوم و هماهنگ با یکدیگر تعامل و تبادل دارند. کار تیمی در یک بستر یکپارچه و متمرکز بر اهداف و عملکرد مشترک شکل می گیرد. کار تیمی نیازمند تبادل آزادانه دانش فنی و اطلاعات، تعامل سازنده و مشارکت فعال اعضای تیم است. دستیابی به این نوع روابط و تعاملات کاری در بستر تیم ها بدون توانمندی، شایستگی، تعهد و احساس مسئولیت متقابل افراد (رهبر و سایر اعضای تیم) نسبت به اهداف مشترک امکان پذیر نیست.
کار تیمی یک نوع روش کارآمد برای انجام کار است که مبتنی بر هم افزایی شکل گرفته و سعی دارد با ایجاد پیوند میان قابلیت ها، ظرفیت ها و توانمندی های متفاوت افراد موجب ارتقاء بهره وری عملکرد نهایی آنها شود.
10 فرآیند مهم در تیم سازی و کار گروهی
تیم سازی و گرد هم آوردن افراد شایسته، مکمل و متناسب با اهداف مشترک امری تصادفی و بدون برنامه ریزی نیست، بلکه می بایست در طی یک فرآیند مشخص، متکی بر زیرساخت های لازم و منطبق بر نوع کسب و کار هر سازمان انجام شود. این فرآیند شامل مراحل زیر است:
- ارزیابی و امکان سنجی تشکیل تیمها
- شناسایی و تعیین اولویت ها و ضرورت های سازمان برای تشکیل تیمها
- تعریف چشم انداز، ماموریت و اهداف کلان سازمان برای همسویی اهداف و عملکرد تیمها
- کشف تسهیلگران و موانع تشکیل تیم ها
- رفع موانع و تقویت تسهیلگران
- تقسیم وظایف و انتخاب اعضای تیم و رهبران
- برنامه ریزی برای یادگیری و ارتقاء عملکرد تیمها
- برنامه ریزی برای تفویض اختیار و استقلال تیمها
- ارزیابی و ارائه بازخورد
- برنامه ریزی برای بهبود مستمر و توسعه تیمها
در بازار رقابتی حاضر، وجود تیم های موفق در سازمان اهمیت و ضرورت فراوان دارد. تیم سازی و کار تیمی کارآمد نیازمند پیاده سازی دستورالعمل های مشخص است. این دستوالعمل ها باید از طریق رهبران شایسته تیم ها اجرا شود تا به هم افزایی تیمی و ارتقاء عملکرد منجر شود.
دستورالعمل های پیشنهادی برای رهبران تیم ها
۱. تا می توانید شفافیت را در تیم ترویج دهید و درباره اهداف و برنامه های تیم اطلاع رسانی کنید.
برگزاری جلسات تیمی مستمر و ارائه گزارش های شفاف یکی از راهکارهای موثر در ایجاد دسترسی همگانی به اطلاعات است. این اطلاعات ممکن است درباره مشکلات و چالش های موجود در تیم و سازمان باشد و یا به اهداف و استراتژی ها مربوط شود. رهبران تیم ها باید با تقویت تعاملات و ارتباطات بستر لازم را برای ترویج ارزش ها، چشم اندازها و اهداف تیم و سازمان فراهم کنند. شفافیت، اطلاع رسانی، دسترسی برابر به اطلاعات شانس دست یافتن به توافق همگانی را بالا میبرد. توافق همگانی اعضای تیم موجب افزایش مشارکت و تعهد فردی میشود. زمانی که اعضای تیم بر سر راه حل ها به توافق برسند و در تصمیم گیری ها مشارکت داشته باشند، نسبت به ایجاد تغییرات لازم رغبت و تعهد بیشتری نشان خواهند داد.
۲. مدیریت دانش
اجرای فرایندهای مدیریت دانش از الزامات کار تیمی موفق است. کسب و خلق دانش، توزیع و انتقال دانش، کاربرد و پایش دانش به خلاقیت و نوآوری تیمی منجر میشود. استقرار شبکه دانش درون تیم ها و سازمان بستر لازم را برای ذخیره سازی و مستندسازی تجربیات و دانش افراد و تیم ها مهیا می سازد. فرهنگ یادگیری سازمانی و اشتراک گذاری اطلاعات، دانش و تجربیات از الزامات تیم سازی و کار تیمی موفق است. رهبران تیم ها باید اعضای تیم را ترغیب کنند که دانش تیم را به روز رسانی کنند تا از این طریق مهارت ها و دانش تک تک افراد توسعه یابد. هم افزایی تیمی با ترکیب تخصص ها و دانش افراد مختلف شکل میگیرد و عملکرد کلی تیم را ارتقاء می دهد.
توانمندسازی و تقسیم کار در تیم سازی و کار تیمی
تیم سازی و کار تیمی مستلزم توانمند سازی، پرورش شایستگی های کارکنان و ایجاد فرآیندهای یاددهی و یادگیری مهارتها نرم و سخت در سطح فردی، تیمی و سازمانی است. کار تیمی موفق تنها از طریق گرد هم آمدن افراد و تقسیم کارها و مسئولیت ها حاصل نمی شود. بلکه می بایست بستر لازم جهت ایجاد انگیزه و توانمندسازی اعضاء تیم ها به فراخور ماهیت نقشها و وظایف آنها مهیا شود.
در تیم های موفق هر یک از افراد بر اساس قابلیت ها، ویژگی ها و علاقه مندی های فردی به ایفای نقش می پردازند. در واقع تقسیم کار سنتی به معنای انجام فعالیت های مشابه به لحاظ کیفی و کمی منسوخ شده است و در عوض هر فرد اختیار، مسئولیت، وظایف و فعالیت های متناسب با تخصص و مشخصه های شخصیتی خود را بر عهده دارد.
اجرای این مدل از تقسیم کار و هماهنگی مستلزم ارزیابی و شناسایی قابلیت ها، نقاط قابل بهبود و همچنین برنامه ریزی به جهت بهبود مستمر و توسعه فردی، تیمی و سازمانی است. هر تیمی شامل نقش های متفاوت و توانمندی های خاص و مرتبط با آنها می شود، برای مثال رهبران تیم ها صاحب ویژگی های شخصیتی متمایزی هستند و مهارت ها و توانمندی های متفاوتی نیاز دارند.
ارزیابی و توسعه شایستگی ها با هدف بهبود مستمر یکی از مهمترین زیرساخت های لازم جهت تقسیم متناسب نقش ها و وظایف در تیم و همچنین ایفای کارآمد نقش ها و ارتقاء عملکرد اعضای تیم است. ترویج فرهنگ یادگیری، انعطاف پذیری، ریسک پذیری، پذیرش تغییر و مشارکت بستر لازم را برای توانمندسازی تیم ها فراهم می آورد.
نقش های مختلف در تیم
برای ایجاد تعادل و یکپارچگی در تیم بایستی هر یک از افراد نقش ها و وظایف مختلفی را بر عهده گیرند. بعضی از اعضای تیم بایستی نقش های وظیفه ای و بعضی دیگر نقش های هماهنگ کنندگی و تشویق کنندگی را ایفا کنند.
نقش ها و وظایف تیم را می توان در دو گروه طبقه بندی کرد:
1. نقش های متخصصان شغلی
- کمک کننده
- چالش گر
- مبتکر و ایده پرداز
- ناظر و ارزیاب
- اجراگر
2. نقش های اجتماعی
- تعاونگر
- تسهیلگر
- رهبر الهام بخش
- مصالحه گر و هماهنگ کننده
هدف گذاری و ارزیابی عملکرد تیم ها
فرآیند هدف گذاری و ارزیابی عملکرد تیم ها یک فرآیند پویا، مستمر، مشارکتی و شفاف است. هدف گذاری و ارزیابی پویا و مستمر به معنای اتخاذ رویکرد موقعیت گرا است. سازمانها از طریق هدف گذاری موقت و ارزیابی عملکرد تیم ها در بازه ها زمانی کوتاه می توانند تغییرات آنی و غیر قابل پیش بینی محیط را مدیریت کنند.
در روند هدف گذاری سعی بر آن است تا پیوندی شفاف و تاثیرگذار میان اهداف تیم ها و اهداف و اولویت های سازمان برقرار شود. هدف از این رویکرد تقویت مشارکت تیم ها در تحقق اهداف و تعهد به آن است. تعهد کارکنان نسبت به اهدافی که خود تعیین کرده اند بسیار بیشتر از اهدافی است که دیگران برای آن ها تعیین می کنند.
اهمیت تیم سازی و کار تیمی با هدف توسعه محصول و بازار
پاسخ گویی سازمان ها نسبت به نیازهای مشتریان و توانایی واکنش سریع و به موقع نسبت به آنها در قالب طراحی و تولید محصولات و خدمات جدید، متنوع و دارای ارزش افزورده آشکار می شود. یکی از مهم ترین مشخصه های استارتاپ ها موفق توانایی تولید و توسعه محصولات متنوع با ارزش افزوده بالا، طول عمر کوتاه و مطابق با نیازهای منحصر به فرد مشتریان است. سازمان ها برای دستیابی به چنین قابلیتی نیازمند تیم سازی و کار تیمی با هدف راه اندازی، اجرا و مدیریت پروژه های کوتاه مدت و متنوع هستند.
استارتاپ ها برای بقاء و رقابت ناگزیرند رویکرد خود را در تولید، توسعه و مالکیت محصول و خدمت تغییر دهند. آن ها باید از طریق استقرار تیم های مستقل و خلاق با پروژه های متفاوت، سرعت خود را در تولید محصولات متنوع افزایش دهند تا بازارهای مورد نظرشان را توسعه داده و به مشتریان جدیدی دست یابند. تیم ها با تحلیل بازار و شناسایی نیازهای جدید مشتریان به تعریف پروژه های جدید با هدف تولید و توسعه محصولات متفاوت و همچنین طراحی مجدد محصولات خود اقدام میکنند.
اهمیت گروه های پژوهش و توسعه در استارت آپها
استارت آپ ها از طریق پروژه های مختلف تیم های متعدد خود قادرند سریع تر از رقبا یک محصول اولیه و موقتی را مطابق با جدیدترین تغییرات محیطی وارد بازار کرده، بازخورد دریافت کنند و آن را توسعه دهند. در این سازمان ها بازمهندسی فرایند ها و روش های تولید و توسعه به عنوان یک استراتژی اثربخش به منظور تطابق با تغییرات محیط و نیازهای مشتریان تلقی میشود.
در دنیای فناوری محور امروزی، اهیمت تیم سازی و کار تیمی به شدت مورد توجه قرار گرفته و یک مزیت رقابتی مهم و تاثیرگذار برای رشد و شکوفایی سازمان ها به شمار می رود. تبادل، تسهیم و توزیع دانش و اطلاعات در میان تیم ها و اعضای آن ها با هدف شناسایی سریع و به موقع فرصت ها و تهدیدها، پاسخگویی سریع و کارآمد، انعطاف پذیری، تطابق و پیش بینی تغییرات محیطی به منظور توسعه محصول و بازار اهمیت فراوان دارد.
